Оглавление/Munadarija
O’quv yurti ma’muriyati va ChQBT rahbarini rejalashtirish bo’yicha vazifalari.
O’quv yurti ma’muriyati vazifalari Yoshlarni harbiy vatanparvarlik tarbiyalash ishlarini olib borishdan maqsad o‘quvchilarda Vatanga sadoqat, O‘zbekiston Respublikasi mustaqilligi va suvereniteti bilan fahrlanish, uni himoya qilishga doim tayyor turishni tarbiyalash. O‘quvchilar bilan harbiy vatanparvarlik ishlarida asosiy e’tibor harbiy vatanparvarlik mavzusida ijtimoiy – iqtisodiy informatsion suhbatlar, urush faxriylari bilan uchrashuv, otaliq harbiy qismi jangchilari bilan tanishuv, O‘zbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlari va O‘zbekiston xalqi jangovar va mehnat an’analarini tashviqot qiluvchi tematik uchrashuvlar, savol – javob kechalariga qaratiladi.
Yodgorliklar, birodarlik qabristoni va Vatan ozodligi uchun kurashda halok bo‘lganlar xotirasi uchun o‘rnatilgan haykallar, yoniga borib xotiraga olish, muzey, harbiy qismlarga borishni tashkil etish.
Yoshlarni harbiy vatanparvarlik tarbiyalash ishlari quyidagi maqsadlarni ham o‘z ichigi oladi:
-sog‘liqni mustahkamlash, yoshlar harbiy-vatanparvarlik tarbiyasini yaxshilash, O‘zbekiston Respublikasi mehnati va mudofaasiga har taraflama tayyorlash;
-yoshlar jismoniy tarbiyasini yaxshilash, «Salomatlik” va «Vatanparvar” kompleksi normativlari hamda jismoniy tayyorgarlik nazorat normativlariga yaxshi tayyorlash va topshirish.
Yoshlarni harbiy vatanparvarlik tarbiyalash ishlari 5 kunlik yig‘inlarga mo‘ljallangan harbiy vatanparvarlik va ommaviy -sport ishlari rejasini ko‘rib chiqamiz:
HVT va OMI rejalashtirish turlari.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2018 yil 12 dekabrdagi
PQ-4061-sonli va Vazirlar Mahkamasining 2020 yil 10 iyundagi 369-son qaroriga asosan quyidagilar yoshlarni vatanparvarlik ruhida tarbiyalash boʼyicha tashkil etiladigan va oʼtkaziladigan tadbirlarning asosiy shakllari hisoblanadi: ommaviy-sport ishlari, marafonlar, sportning oʼyin turlari (futbol, voleybol, regbi va boshqalar), «Temurbeklar», «Yosh qutqaruvchi» kabi harbiy-sport oʼyinlarini, «Harbiy kitobxon» kabi tanlovlarni tashkil etish va oʼtkazish; harbiy xizmatchilar uchun yaratilgan shart-sharoitlar bilan tanishtirish, harbiy texnika va qurol-aslahalar namunalari namoyishlarini tashkil etish maqsadida yoshlarning harbiy qism va muassasalarga tashrifini tashkil etish; harbiy-maʼmuriy sektor rahbariyatining yoshlar bilan tematik uchrashuvlarini tashkil
etish; viloyat, tuman, shahar markazlarida badiiy havaskorlik guruhlarining chiqishlari, harbiy texnika va qurol-aslahalar namoyishi, qoʼl jangi boʼyicha chiqishlar, harbiy orkestrlarning musiqali (defile) chiqishlari, faxriy qorovulning koʼrgazmali chiqishlari va boshqalarni oʼz ichiga oluvchi harbiy-vatanparvarlik festivallarini oʼtkazish; yoshlarning intellektual saviyasi va madaniyatini yuksaltirishga qaratilgan turli ijodiy tanlovlar (badiiy, teatrlashtirilgan va boshqalar) oʼtkazish; maktabgacha taʼlim tashkilotlarida bolalar ertaliklarini oʼtkazish hamda Vatanga sadoqat, avlodlar qahramonligini madh qilishga qaratilgan «Men ham harbiy boʼlaman!» shiori ostida turli estafetalar tashkil etish va oʼtkazish; kasb-hunar maktablari, kollejlar va texnikumlarda vatanparvarlik ruhidagi «Mardlik va jasorat», «Tinchlik», «Mustaqillik» kabi jasorat darslarini tashkil etish va oʼtkazish; muddatli harbiy xizmatga tantanali kuzatish va kutib olish, Vatanga qasamyod marosimlarida, muddatli harbiy xizmatchilarga imtiyozli tavsiyanomalar topshirish tadbirlarida, kursantlarning bitiruv kechalarida yoshlarning ishtirokini taʼminlash;
yoshlar ishtirokida «Eʼzoz», «Ehtirom», «Аvlodlar uchrashuvi» nomli maʼnaviy-maʼrifiy
tadbirlarni tashkil etish va oʼtkazish;
maktabgacha taʼlim tashkilotlari bilan tizimli hamkorlikni yoʼlga qoʼyish, tarbiyalanuvchilarni harbiy-vatanparvarlik ruhida tarbiyalashda ularning oʼquv-moddiy bazasini takomillashtirish;
yoshlar ishtirokida harbiy-maʼmuriy sektorlar va harbiy qism qoʼmondonligi rahbarligida davlatimiz rahbariyatining harbiy xizmatchilar va ularning oila aʼzolariga koʼrsatayotgan gʼamxoʼrligi, ularga berilayotgan imtiyozlar, jamiyatimizda olib borilayotgan bunyodkorlik ishlari toʼgʼrisidagi, shuningdek, harbiy xizmatni oʼtash va Vatan himoyasi har bir fuqaroning muqaddas burchi ekanligini targʼib qiluvchi uchrashuvlar va ochiq muloqotlar tashkil etish va oʼtkazish.
Vazirlar Mahkamasining 2018 yil 23 fevraldagi 140-son qaroriga asosan yoshlarni harbiy-vatanparvarlik ruhida tarbiyalash ishlari quyidagi toʼrt bosqichda amalga oshiriladi:
a) birinchi bosqich (3 — 7 yoshdagilar) atrofdagi olam, Vatan haqida dastlabki
tasavvurlar paydo boʼladigan bosqich hisoblanib, unda oila va maktabgacha taʼlim muassasalarida bolalarga turli sheʼrlar, kuy va qoʼshiqlar oʼrgatish, mulьtfilьm va turli oʼyinlar namoyish etish, rasmlar chizish orqali dunyoni anglash, davlat ramzlari (bayroq, gerb, madhiya) bilan tanishish asosida ularda ona-yurtga muhabbatni shakllantirishni oʼz ichiga oladi. Ushbu bosqichda quyidagilarga asosiy eʼtibor qaratiladi: harbiy-vatanparvarlik yoʼnalishida dastlabki tasavvurlarni shakllantirish maqsadida ertak va hikoyalar aytib berish;
ona-Vatanga muhabbat, Vatan himoyasi muqaddas burch ekani bilan bogʼliq mavzulardagi sheʼr va qoʼshiqlarni yod oldirish; bolalarning tasavvo’rini kengaytirishga doir rasmlar chizdirish va jismoniy qobiliyatini mustahkamlash uchun turli musobaqa va tanlovlar tashkil etish, shu orqali ularni maʼnaviy ragʼbatlantirish; harbiy-vatanparvarlik mavzusidagi mulьtfilьmlar namoyish etish va turli oʼyinlar oʼtkazish; harbiy muzeylar va harbiy-vatanparvarlik mavzusi bilan bogʼliq madaniyat va istirohat bogʼlariga ekskursiyalar uyushtirish;
b) ikkinchi bosqichda (7 — 16 yoshdagilar) oʼquvchilarning Vatanga muhabbati va sadoqatini mustahkamlash, ona-yurt oldidagi farzandlik burchini yuksak masʼuliyat bilan bajarish, ularda Qurolli Kuchlarimizga boʼlgan ijobiy fikrlarni yanada kengaytirish, harbiy xizmat nufo’zini koʼtarish, yoshlarning jismonan sogʼlom, maʼnaviy yetuk, keng dunyoqarashli, mustaqil fikr yuritadigan barkamol inson sifatida shakllantirish kabi ezgu ishlarga daʼvat etiladi. Bu bosqichda: zamonamiz qahramonlari haqidagi maqolalar, badiiy adabiyotlarni mutolaa qilish; umumiy oʼrta taʼlim muassasalarida harbiy-vatanparvarlik yoʼnalishida madaniymaʼrifiy tadbirlar, mavzuli kechalar va qoʼshiq tanlovlari tashkil etish, spektakllardan lavhalar namoyish qilish;
oʼquvchi yoshlar ishtirokida «Vatanimni koʼz qorachigʼidek asrayman», «Yurt taqdiri — mening taqdirim» mavzularida insholar tanlovini tashkil etish;
sogʼlomlashtirish oromgohlarida «Temurbekning izdoshlari», «Oʼzbekiston farzandlari botir boʼlur» kabi mavzularda sport musobaqalari va tadbirlar tashkil etish; harbiy-vatanparvarlik mavzusida badiiy va hujjatli filьmlar, mulьtfilьmlar namoyish etish va ularning muhokamasini oʼtkazish; darslik va oʼquv-metodik qoʼllanmalarga buyuk sarkardalarimizning hayoti va faoliyati haqidagi maʼlumotlarni kiritish, ularning jasorati, fidoyiligi va qahramonliklari toʼgʼrisida yorqin misollar asosida hikoya qilib berish;
Temurbeklar maktablari, oliy harbiy taʼlim muassasalari, kasb-hunar kollejlari va akademik litseylarning maxsus guruhlari va harbiy qismlarga ekskursiyalar tashkil etish;
«Mard oʼgʼlon» davlat mukofotiga sazovor boʼlgan yurtdoshlarimiz bilan uchrashuvlar oʼtkazish, ular erishgan yutuq va natijalarni yoshlar oʼrtasida keng targʼib qilish;
umumiy oʼrta taʼlim maktablarining yuqori sinf oʼquvchilari ishtirokida «Temurbek vorislari» harbiy-sport oʼyinlarini bosqichma-bosqich tashkil etishga alohida ahamiyat berish;
v) uchinchi bosqich (16 — 18 yoshdagilar) yoshlarda Vatanga va uning himoyasi uchun
munosib xizmat qilishga ruhan va jismonan tayyorlikni taʼminlashga yoʼnaltiriladi. Mazkur bosqichda yuqoridagi vazifalarga qoʼshimcha ravishda quyidagi masalalarga eʼtibor qaratiladi: yoshlarni harbiy xizmatga tayyorlash, harbiy xizmatga nisbatan ularning mustaqil fikri va ijobiy qarashlarini shakllantirish, vatanparvarlik tuygʼularini kuchaytirib borish; oʼquvchi yoshlarning nazariy va amaliy bilim va koʼnikmalarini boyitish maqsadida mudofaa ishlari boʼlimlari va harbiy qismlar, oʼzini oʼzi boshqarish organlari, davlat va jamoat tashkilotlari bilan hamkorlikda turli sermazmun va qiziqarli tadbirlar tashkil etish; milliy armiyamiz uchun jismonan baquvvat va maʼnan yetuk yoshlar zarurligi, harbiy xizmatning ahamiyati, Qurolli Kuchlarda olib borilayotgan islohotlar haqida batafsil maʼlumot berib borish;HVT va OMI rejalashtirish turlari.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2018 yil 12 dekabrdagi
PQ-4061-sonli va Vazirlar Mahkamasining 2020 yil 10 iyundagi 369-son qaroriga asosan quyidagilar yoshlarni vatanparvarlik ruhida tarbiyalash boʼyicha tashkil etiladigan va oʼtkaziladigan tadbirlarning asosiy shakllari hisoblanadi: ommaviy-sport ishlari, marafonlar, sportning oʼyin turlari (futbol, voleybol, regbi va boshqalar), «Temurbeklar», «Yosh qutqaruvchi» kabi harbiy-sport oʼyinlarini, «Harbiy kitobxon» kabi tanlovlarni tashkil etish va oʼtkazish; harbiy xizmatchilar uchun yaratilgan shart-sharoitlar bilan tanishtirish, harbiy texnika va qurol-aslahalar namunalari namoyishlarini tashkil etish maqsadida yoshlarning harbiy qism va muassasalarga tashrifini tashkil etish; harbiy-maʼmuriy sektor rahbariyatining yoshlar bilan tematik uchrashuvlarini tashkil
etish; viloyat, tuman, shahar markazlarida badiiy havaskorlik guruhlarining chiqishlari, harbiy texnika va qurol-aslahalar namoyishi, qoʼl jangi boʼyicha chiqishlar, harbiy orkestrlarning musiqali (defile) chiqishlari, faxriy qorovulning koʼrgazmali chiqishlari va boshqalarni oʼz ichiga oluvchi harbiy-vatanparvarlik festivallarini oʼtkazish; yoshlarning intellektual saviyasi va madaniyatini yuksaltirishga qaratilgan turli ijodiy tanlovlar (badiiy, teatrlashtirilgan va boshqalar) oʼtkazish; maktabgacha taʼlim tashkilotlarida bolalar ertaliklarini oʼtkazish hamda Vatanga sadoqat, avlodlar qahramonligini madh qilishga qaratilgan «Men ham harbiy boʼlaman!» shiori ostida turli estafetalar tashkil etish va oʼtkazish; kasb-hunar maktablari, kollejlar va texnikumlarda vatanparvarlik ruhidagi «Mardlik va jasorat», «Tinchlik», «Mustaqillik» kabi jasorat darslarini tashkil etish va oʼtkazish; muddatli harbiy xizmatga tantanali kuzatish va kutib olish, Vatanga qasamyod marosimlarida, muddatli harbiy xizmatchilarga imtiyozli tavsiyanomalar topshirish tadbirlarida, kursantlarning bitiruv kechalarida yoshlarning ishtirokini taʼminlash;
yoshlar ishtirokida «Eʼzoz», «Ehtirom», «Аvlodlar uchrashuvi» nomli maʼnaviy-maʼrifiy
tadbirlarni tashkil etish va oʼtkazish;
maktabgacha taʼlim tashkilotlari bilan tizimli hamkorlikni yoʼlga qoʼyish, tarbiyalanuvchilarni harbiy-vatanparvarlik ruhida tarbiyalashda ularning oʼquv-moddiy bazasini takomillashtirish;
yoshlar ishtirokida harbiy-maʼmuriy sektorlar va harbiy qism qoʼmondonligi rahbarligida davlatimiz rahbariyatining harbiy xizmatchilar va ularning oila aʼzolariga koʼrsatayotgan gʼamxoʼrligi, ularga berilayotgan imtiyozlar, jamiyatimizda olib borilayotgan bunyodkorlik ishlari toʼgʼrisidagi, shuningdek, harbiy xizmatni oʼtash va Vatan himoyasi har bir fuqaroning muqaddas burchi ekanligini targʼib qiluvchi uchrashuvlar va ochiq muloqotlar tashkil etish va oʼtkazish.
Vazirlar Mahkamasining 2018 yil 23 fevraldagi 140-son qaroriga asosan yoshlarni harbiy-vatanparvarlik ruhida tarbiyalash ishlari quyidagi toʼrt bosqichda amalga oshiriladi:
a) birinchi bosqich (3 — 7 yoshdagilar) atrofdagi olam, Vatan haqida dastlabki
tasavvurlar paydo boʼladigan bosqich hisoblanib, unda oila va maktabgacha taʼlim muassasalarida bolalarga turli sheʼrlar, kuy va qoʼshiqlar oʼrgatish, mulьtfilьm va turli oʼyinlar namoyish etish, rasmlar chizish orqali dunyoni anglash, davlat ramzlari (bayroq, gerb, madhiya) bilan tanishish asosida ularda ona-yurtga muhabbatni shakllantirishni oʼz ichiga oladi. Ushbu bosqichda quyidagilarga asosiy eʼtibor qaratiladi: harbiy-vatanparvarlik yoʼnalishida dastlabki tasavvurlarni shakllantirish maqsadida ertak va hikoyalar aytib berish;
ona-Vatanga muhabbat, Vatan himoyasi muqaddas burch ekani bilan bogʼliq mavzulardagi sheʼr va qoʼshiqlarni yod oldirish; bolalarning tasavvo’rini kengaytirishga doir rasmlar chizdirish va jismoniy qobiliyatini mustahkamlash uchun turli musobaqa va tanlovlar tashkil etish, shu orqali ularni maʼnaviy ragʼbatlantirish; harbiy-vatanparvarlik mavzusidagi mulьtfilьmlar namoyish etish va turli oʼyinlar oʼtkazish; harbiy muzeylar va harbiy-vatanparvarlik mavzusi bilan bogʼliq madaniyat va istirohat bogʼlariga ekskursiyalar uyushtirish;
b) ikkinchi bosqichda (7 — 16 yoshdagilar) oʼquvchilarning Vatanga muhabbati va sadoqatini mustahkamlash, ona-yurt oldidagi farzandlik burchini yuksak masʼuliyat bilan bajarish, ularda Qurolli Kuchlarimizga boʼlgan ijobiy fikrlarni yanada kengaytirish, harbiy xizmat nufo’zini koʼtarish, yoshlarning jismonan sogʼlom, maʼnaviy yetuk, keng dunyoqarashli, mustaqil fikr yuritadigan barkamol inson sifatida shakllantirish kabi ezgu ishlarga daʼvat etiladi. Bu bosqichda: zamonamiz qahramonlari haqidagi maqolalar, badiiy adabiyotlarni mutolaa qilish; umumiy oʼrta taʼlim muassasalarida harbiy-vatanparvarlik yoʼnalishida madaniymaʼrifiy tadbirlar, mavzuli kechalar va qoʼshiq tanlovlari tashkil etish, spektakllardan lavhalar namoyish qilish;
oʼquvchi yoshlar ishtirokida «Vatanimni koʼz qorachigʼidek asrayman», «Yurt taqdiri — mening taqdirim» mavzularida insholar tanlovini tashkil etish;
sogʼlomlashtirish oromgohlarida «Temurbekning izdoshlari», «Oʼzbekiston farzandlari botir boʼlur» kabi mavzularda sport musobaqalari va tadbirlar tashkil etish; harbiy-vatanparvarlik mavzusida badiiy va hujjatli filьmlar, mulьtfilьmlar namoyish etish va ularning muhokamasini oʼtkazish; darslik va oʼquv-metodik qoʼllanmalarga buyuk sarkardalarimizning hayoti va faoliyati haqidagi maʼlumotlarni kiritish, ularning jasorati, fidoyiligi va qahramonliklari toʼgʼrisida yorqin misollar asosida hikoya qilib berish;
Temurbeklar maktablari, oliy harbiy taʼlim muassasalari, kasb-hunar kollejlari va akademik litseylarning maxsus guruhlari va harbiy qismlarga ekskursiyalar tashkil etish;
«Mard oʼgʼlon» davlat mukofotiga sazovor boʼlgan yurtdoshlarimiz bilan uchrashuvlar oʼtkazish, ular erishgan yutuq va natijalarni yoshlar oʼrtasida keng targʼib qilish;
umumiy oʼrta taʼlim maktablarining yuqori sinf oʼquvchilari ishtirokida «Temurbek vorislari» harbiy-sport oʼyinlarini bosqichma-bosqich tashkil etishga alohida ahamiyat berish;
v) uchinchi bosqich (16 — 18 yoshdagilar) yoshlarda Vatanga va uning himoyasi uchun
munosib xizmat qilishga ruhan va jismonan tayyorlikni taʼminlashga yoʼnaltiriladi. Mazkur bosqichda yuqoridagi vazifalarga qoʼshimcha ravishda quyidagi masalalarga eʼtibor qaratiladi: yoshlarni harbiy xizmatga tayyorlash, harbiy xizmatga nisbatan ularning mustaqil fikri va ijobiy qarashlarini shakllantirish, vatanparvarlik tuygʼularini kuchaytirib borish; oʼquvchi yoshlarning nazariy va amaliy bilim va koʼnikmalarini boyitish maqsadida mudofaa ishlari boʼlimlari va harbiy qismlar, oʼzini oʼzi boshqarish organlari, davlat va jamoat tashkilotlari bilan hamkorlikda turli sermazmun va qiziqarli tadbirlar tashkil etish; milliy armiyamiz uchun jismonan baquvvat va maʼnan yetuk yoshlar zarurligi, harbiy xizmatning ahamiyati, Qurolli Kuchlarda olib borilayotgan islohotlar haqida batafsil maʼlumot berib borish;
g) toʼrtinchi bosqich (18 — 30 yoshdagilar) yoshlarning jismoniy va maʼnaviy qobiliyati, yetakchilik koʼnikmalari va intellektual salohiyati, umumiy va professional malakasini oshirish, ularni oʼz ustida muntazam ishlash, sogʼlom hayot kechirishga undash va shunga erishishni nazarda tutadi.
Ushbu bosqichda quyidagi jihatlarga eʼtibor qaratish talab etiladi:
yosh avlodni har tomonlama yetuk, intellektual va maʼnaviy salohiyati yuksak, ota-ona va Vataniga sadoqatli insonlar etib tarbiyalashning ahamiyati toʼgʼrisidagi tasavvur va bilimlarni yanada boyitish;
Vatan himoyasiga doimo tayyor boʼlish va Qurolli Kuchlar safida xizmat burchini oʼtayotgan yoshlar bilan faxrlanish, konstitutsion burch va Vatanga qasamyodga sodiqlik tuygʼularini shakllantirish;
(15-bandning «g» kichik bandi uchinchi xatboshisi Oʼzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2020 yil 23 martdagi 179-sonli qarori tahririda — Qonun hujjatlari maʼlumotlari milliy bazasi, 24.03.2020 y., 09/20/179/0350-son) harbiy xizmat sharoitlariga moslashish va harbiy ixtisosliklarni puxta egallash, har qanday qiyinchilikka tayyor turish, matonat va jasorat fazilatlarini mustahkamlash, qurol-aslaha, harbiy texnika, davlat va harbiy mulkni asrab-avaylash koʼnikmalarini rivojlantirish; jangovar tayyorgarlik va harbiy mahoratni muntazam oshirib borish, harbiy jamoada qaror topgan oʼzaro yordam va doʼstona munosabatlarni qadrlash kabi fazilatlarni shakllantirish; yoshlarning oʼz tanlagan kasbini puxta egallashi va yetuk mutaxassis boʼlib yetishishi uchun yaqindan koʼmaklashish;
kitobxonlikni keng targʼib etish, jamiyatda yuksak maʼnaviyatni qaror toptirishda badiiy asarlarning roli va ahamiyatini yoshlar ongiga singdirish;
milliy mafkuramizga zid boʼlgan yot gʼoyalarga qarshi tanqidiy qarash va mafkuraviy immunitetni, oʼziga ishonch, hushyorlik va ogohlik tuygʼularini mustahkamlash;
yoshlarda faol hayotiy pozitsiya va oʼzining mustaqil fikr-mulohazalarini aniq bayon eta olish, masʼuliyatni his etish, qatʼiy tartib va intizomga rioya qilish fazilatlarini shakllantirish, ularni qatʼiyatli boʼlishga oʼrgatish.
Misol tariqasida birinchi sinfdan boshlab harbiy vatanparvarlik va ommaviy — mudofaa ishlari umumiy reja asosida qanday olib borilishi ko‘rib chiqamiz, I-IV sinf o‘quvchilari uchun rejada tanishuv mazmunidagi tadbirlar ko‘zda tutilgan, bular «Ikkinchi jahon urushi qatnashchilari”, «Baynalminalchi jangchilar, ular kim?” degan mavzuda suhbatlar o‘tkazish, badiiy adabiyotlar o‘qish.
Qurolli Kuchlar, buyuk tarixiy shaxslarga bag‘ishlangan spektakl, kinofilm, teleko‘rsatuv, videofilmlar tomosha qilib, muhokama qilish.
O‘zbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlariga bag‘ishlangan ko‘rgazma, viktorinalar, kolleksiyalar to‘plash.
Qurolli Kuchlar jangchilariga bag‘ishlangan eng yaxshi rasm va eng yaxshi she’r o‘qish konkurslarini o‘tkazish.
Qahramonlar nomi berilgan ko‘chalarga sayohatlar, yodgorliklarga gullar qo‘yish, faxriylarni tabriklash.
Ommaviy – mudofaa oyligi kunlarida Fuqaro himoyasi bo‘yicha vitorinalar, «Havo trevogasi” signallari bo‘yicha mashg‘ulotlar o‘tkazish.
Ko‘rinib turibdiki, I-IV sinf o‘quvchilari bilan o‘tkaziladigan tadbirlar o‘quvchilarga O‘zbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlari haqida boshlang‘ich bilimlar berishga, bolalarga oddiy harbiy ko‘nikmalar singdirishga imkon beradi. V-VI sinf uquvchilari bilan o‘tkaziladigan tadbirlar ancha murakkabroq xususiyatga ega, ularga quyidagilar kiradi:
Urush va mehnat qahramonlari haqida materiallar izlash bo‘yicha topshiriqlarni bajarish uchun izquvarlik harakatida ishtirok etish;
Nogironlar, faxriylar, harbiy xizmatchilar oilalariga yordam berish;
I-IV sinf o‘quvchilariga harbiy vatanparvarlik tadbirlarini o‘tkazishda yordam ko‘rsatish;
Davlatimiz va Qurolli Kuchlar tarixiy sanalariga bag‘ishlangan tantanali saf tortish; Qahramonlik darslari;
Nogironlar, faxriylar, harbiy xizmatchilar oilalariga yordam ko‘rsatish bo’yicha faxriylar oldida axborot (hisobot) berish;
«O‘zbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlari — Vatan himoyasida” mavzusida gazeta, jangavor varaqa, fotogazetalar chiqarish;
Vatan va Qurolli Kuchlar haqida eng yaxshi qo‘shiq ko‘rik tanlovi;
Harbiylashtirilgan o‘yinlar;
Ommaviy — mudofaa ishlari oyligi kunlarida saf tortish va qo‘shiq ko‘rigi;
Harbiy — texnik to‘garaklar ishlarida ishtirok etish;
Shunday qilib, V-VI sinf o‘quvchilari kichik o‘rtoqlariga otaliq qila boshlaydilar, natijada ularning mas’uliyatliligi ortadi.
VII-IX o‘quvchilari rejasiga quyidagi tadbirlar kiritiladi:
«Vatanparvar” MKJga a’zo bo‘lish, ommaviy — mudofaa ishlarida faol ishtirok etish;
O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi — Vatan himoyasi to’grisida mavzusidagi
tadbirlarda ishtirok etish;
«O‘zbekiston — Vatan mustaqilligi va ozodligi uchun qurashlarda” ijodiy ishlar ko‘rgazmalarida ishtirok etish;
Harbiy — vatanparvarlik mavzusida ijtimoiy — siyosiy ma’ruzalar o‘tkazish;
«Yosh o‘qchi” to‘garagida ishtirok etish;
«Salomatlik” kompleksi normalarini topshirish;
«Vatanparvar” MKJ maktabi sport seksiyalari, ommaviy-mudofaa to‘garaklarida ishlash;
Sportning harbiy sport turlari musobaqlarda ishtirok etish;
IX-XI sinf o‘quvchilari bilan o‘tkaziladigan tadbirlarga quyidagilar kiradi;
O‘zbekiston xalqi va Quroli Kuchlar jangovar an’analarini chuqur o‘rganish; Bo‘lajak jangchi klubida ishlash;
Ma’ruzachilar guruxlari ishlarida ishtirok etish;
«Vatanparvar” MKJ boshlang‘ich tashkiloti ishlarida faol ishtirok etish;
Vatanparvarlik qushiqlari ko‘rik – tanlovi o‘tkazish;
«Temurbeklar” harbiy-sport o‘yinlarida ishtirok etish;
Harbiy qismlarda bo‘lish harbiy xizmatchilar hayoti va turmush sharoiti va harbiy texnika bilan tanishish;
YOshlarni harbiy xizmatga tayyorlash bo‘yicha olimpiyadalarda ishtirok etish;
Harbiy o‘quv yurti qursantlari bilan o‘quvchilar uchrashuvini o‘tkazish;
Halok bo‘lgan qahramonlar yodgorliklariga gulchambarlar qo‘yish;
«Mohir o‘qchi” va o‘qchi darajasiga tayyorlovchi to‘garaklrida ishtirok etish;
Harbiy amaliy sport turlari bo‘yicha tuman, shahar musobaqlarida ishtirok etish;
«Vatanparvar” kompleksi normativlari bo‘yicha sinflar o‘rtasida musobaqa o‘tkazish; Ommaviy mudofaa ishlari oyligida ishtiroq etish;
«Chaqiruvga qadar boshlang‘ich tayyorgarlik” bo‘yicha tuman ko‘rik tanlovida ishtirok
etish;
Bu asosiy tadbirlar ro‘yxati orqali o‘quvchilar bosqichma-bosqich harbiy mahorat sirlarini egallayotganlarini ko‘zatish mumkin.
Harbiy vatanparvarlik tarbiyasi va ommaviy — mudofaa ishlari kompleks rejasiga muvofiq o‘quv yurti «Vatanparvar” MKJ boshlang‘ich tashkiloti ish rejalari to‘ziladi. Umumiy reja tadbirlari sinf rahbarlari tarbiyaviy ish rejalarida ham o‘z aksini topadi. Harbiy vatanparvarlik ishlari va yoshlarni harbiy xizmatiga tayyorlash bilan bog‘liq masalalar ko‘p holda pedagogik kengashda ko‘rib chiqiladi.
Ko‘rsatib o‘tilgan barcha tadbirlarni amalga oshirishda «CHaqiruvga qadar boshlang‘ich tayyorgarlik” o‘qituvchisiga katta o‘rin ajratiladi. Harbiy vatanparvarlik tadbirlarini o‘tkazish uning ishtirokisiz o‘tmaydi.
Yoshlarni harbiy xizmatga tayyorlash masalalari borasida butun o‘quv muassasa jamoasi o’rinishlarninig yakuniy maqsadi hammadan ham «Chaqiruvga qadar boshlang‘ich tayyorgarlik” o‘qituvchisiga yaxshi tushunarli. «Chaqiruvga qadar boshlang‘ich tayyorgarlik” o‘qituvchisining san’ati ham bo‘lajak Vatan himoyachilarini tayyorlash uchun o‘quv yurtida mavjud imkoniyatlardan samarali foydalanishdan iboratdir.
«Chaqiruvga qadar boshlang‘ich tayyorgarlik” o‘qituvchisi harbiy vatanparvarlik va ommaviy — mudofaa ishlarini olib borishda o‘quv yurti sinf rahbarlari va jamoa tashkilotlarga metodik va amaliy yordam ko‘rsatadi, katta sinf o‘quvchilaridan ommaviy — mudofaa va harbiy vatanparvarlik ishlari faollarini tayyorlash, o‘q otish va texnik to‘garaklar ishiga rahbarlik qiladi, mudofaa ishlari bo‘limi, «Vatanparvar” MKJ qo‘mitasi, otaliqqa olgan harbiy qism bilan doimiy va ishga oid aloqalarni ushlab turadi.
g) toʼrtinchi bosqich (18 — 30 yoshdagilar) yoshlarning jismoniy va maʼnaviy qobiliyati, yetakchilik koʼnikmalari va intellektual salohiyati, umumiy va professional malakasini oshirish, ularni oʼz ustida muntazam ishlash, sogʼlom hayot kechirishga undash va shunga erishishni nazarda tutadi.
Ushbu bosqichda quyidagi jihatlarga eʼtibor qaratish talab etiladi:
yosh avlodni har tomonlama yetuk, intellektual va maʼnaviy salohiyati yuksak, ota-ona va Vataniga sadoqatli insonlar etib tarbiyalashning ahamiyati toʼgʼrisidagi tasavvur va bilimlarni yanada boyitish;
Vatan himoyasiga doimo tayyor boʼlish va Qurolli Kuchlar safida xizmat burchini oʼtayotgan yoshlar bilan faxrlanish, konstitutsion burch va Vatanga qasamyodga sodiqlik tuygʼularini shakllantirish;
(15-bandning «g» kichik bandi uchinchi xatboshisi Oʼzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2020 yil 23 martdagi 179-sonli qarori tahririda — Qonun hujjatlari maʼlumotlari milliy bazasi, 24.03.2020 y., 09/20/179/0350-son) harbiy xizmat sharoitlariga moslashish va harbiy ixtisosliklarni puxta egallash, har qanday qiyinchilikka tayyor turish, matonat va jasorat fazilatlarini mustahkamlash, qurol-aslaha, harbiy texnika, davlat va harbiy mulkni asrab-avaylash koʼnikmalarini rivojlantirish; jangovar tayyorgarlik va harbiy mahoratni muntazam oshirib borish, harbiy jamoada qaror topgan oʼzaro yordam va doʼstona munosabatlarni qadrlash kabi fazilatlarni shakllantirish; yoshlarning oʼz tanlagan kasbini puxta egallashi va yetuk mutaxassis boʼlib yetishishi uchun yaqindan koʼmaklashish;HVT va OMI rejalashtirish turlari.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2018 yil 12 dekabrdagi
PQ-4061-sonli va Vazirlar Mahkamasining 2020 yil 10 iyundagi 369-son qaroriga asosan quyidagilar yoshlarni vatanparvarlik ruhida tarbiyalash boʼyicha tashkil etiladigan va oʼtkaziladigan tadbirlarning asosiy shakllari hisoblanadi: ommaviy-sport ishlari, marafonlar, sportning oʼyin turlari (futbol, voleybol, regbi va boshqalar), «Temurbeklar», «Yosh qutqaruvchi» kabi harbiy-sport oʼyinlarini, «Harbiy kitobxon» kabi tanlovlarni tashkil etish va oʼtkazish; harbiy xizmatchilar uchun yaratilgan shart-sharoitlar bilan tanishtirish, harbiy texnika va qurol-aslahalar namunalari namoyishlarini tashkil etish maqsadida yoshlarning harbiy qism va muassasalarga tashrifini tashkil etish; harbiy-maʼmuriy sektor rahbariyatining yoshlar bilan tematik uchrashuvlarini tashkil
etish; viloyat, tuman, shahar markazlarida badiiy havaskorlik guruhlarining chiqishlari, harbiy texnika va qurol-aslahalar namoyishi, qoʼl jangi boʼyicha chiqishlar, harbiy orkestrlarning musiqali (defile) chiqishlari, faxriy qorovulning koʼrgazmali chiqishlari va boshqalarni oʼz ichiga oluvchi harbiy-vatanparvarlik festivallarini oʼtkazish; yoshlarning intellektual saviyasi va madaniyatini yuksaltirishga qaratilgan turli ijodiy tanlovlar (badiiy, teatrlashtirilgan va boshqalar) oʼtkazish; maktabgacha taʼlim tashkilotlarida bolalar ertaliklarini oʼtkazish hamda Vatanga sadoqat, avlodlar qahramonligini madh qilishga qaratilgan «Men ham harbiy boʼlaman!» shiori ostida turli estafetalar tashkil etish va oʼtkazish; kasb-hunar maktablari, kollejlar va texnikumlarda vatanparvarlik ruhidagi «Mardlik va jasorat», «Tinchlik», «Mustaqillik» kabi jasorat darslarini tashkil etish va oʼtkazish; muddatli harbiy xizmatga tantanali kuzatish va kutib olish, Vatanga qasamyod marosimlarida, muddatli harbiy xizmatchilarga imtiyozli tavsiyanomalar topshirish tadbirlarida, kursantlarning bitiruv kechalarida yoshlarning ishtirokini taʼminlash;
yoshlar ishtirokida «Eʼzoz», «Ehtirom», «Аvlodlar uchrashuvi» nomli maʼnaviy-maʼrifiy
tadbirlarni tashkil etish va oʼtkazish;
maktabgacha taʼlim tashkilotlari bilan tizimli hamkorlikni yoʼlga qoʼyish, tarbiyalanuvchilarni harbiy-vatanparvarlik ruhida tarbiyalashda ularning oʼquv-moddiy bazasini takomillashtirish;
yoshlar ishtirokida harbiy-maʼmuriy sektorlar va harbiy qism qoʼmondonligi rahbarligida davlatimiz rahbariyatining harbiy xizmatchilar va ularning oila aʼzolariga koʼrsatayotgan gʼamxoʼrligi, ularga berilayotgan imtiyozlar, jamiyatimizda olib borilayotgan bunyodkorlik ishlari toʼgʼrisidagi, shuningdek, harbiy xizmatni oʼtash va Vatan himoyasi har bir fuqaroning muqaddas burchi ekanligini targʼib qiluvchi uchrashuvlar va ochiq muloqotlar tashkil etish va oʼtkazish.
Vazirlar Mahkamasining 2018 yil 23 fevraldagi 140-son qaroriga asosan yoshlarni harbiy-vatanparvarlik ruhida tarbiyalash ishlari quyidagi toʼrt bosqichda amalga oshiriladi:
a) birinchi bosqich (3 — 7 yoshdagilar) atrofdagi olam, Vatan haqida dastlabki
tasavvurlar paydo boʼladigan bosqich hisoblanib, unda oila va maktabgacha taʼlim muassasalarida bolalarga turli sheʼrlar, kuy va qoʼshiqlar oʼrgatish, mulьtfilьm va turli oʼyinlar namoyish etish, rasmlar chizish orqali dunyoni anglash, davlat ramzlari (bayroq, gerb, madhiya) bilan tanishish asosida ularda ona-yurtga muhabbatni shakllantirishni oʼz ichiga oladi. Ushbu bosqichda quyidagilarga asosiy eʼtibor qaratiladi: harbiy-vatanparvarlik yoʼnalishida dastlabki tasavvurlarni shakllantirish maqsadida ertak va hikoyalar aytib berish;
ona-Vatanga muhabbat, Vatan himoyasi muqaddas burch ekani bilan bogʼliq mavzulardagi sheʼr va qoʼshiqlarni yod oldirish; bolalarning tasavvo’rini kengaytirishga doir rasmlar chizdirish va jismoniy qobiliyatini mustahkamlash uchun turli musobaqa va tanlovlar tashkil etish, shu orqali ularni maʼnaviy ragʼbatlantirish; harbiy-vatanparvarlik mavzusidagi mulьtfilьmlar namoyish etish va turli oʼyinlar oʼtkazish; harbiy muzeylar va harbiy-vatanparvarlik mavzusi bilan bogʼliq madaniyat va istirohat bogʼlariga ekskursiyalar uyushtirish;
b) ikkinchi bosqichda (7 — 16 yoshdagilar) oʼquvchilarning Vatanga muhabbati va sadoqatini mustahkamlash, ona-yurt oldidagi farzandlik burchini yuksak masʼuliyat bilan bajarish, ularda Qurolli Kuchlarimizga boʼlgan ijobiy fikrlarni yanada kengaytirish, harbiy xizmat nufo’zini koʼtarish, yoshlarning jismonan sogʼlom, maʼnaviy yetuk, keng dunyoqarashli, mustaqil fikr yuritadigan barkamol inson sifatida shakllantirish kabi ezgu ishlarga daʼvat etiladi. Bu bosqichda: zamonamiz qahramonlari haqidagi maqolalar, badiiy adabiyotlarni mutolaa qilish; umumiy oʼrta taʼlim muassasalarida harbiy-vatanparvarlik yoʼnalishida madaniymaʼrifiy tadbirlar, mavzuli kechalar va qoʼshiq tanlovlari tashkil etish, spektakllardan lavhalar namoyish qilish;
oʼquvchi yoshlar ishtirokida «Vatanimni koʼz qorachigʼidek asrayman», «Yurt taqdiri — mening taqdirim» mavzularida insholar tanlovini tashkil etish;
sogʼlomlashtirish oromgohlarida «Temurbekning izdoshlari», «Oʼzbekiston farzandlari botir boʼlur» kabi mavzularda sport musobaqalari va tadbirlar tashkil etish; harbiy-vatanparvarlik mavzusida badiiy va hujjatli filьmlar, mulьtfilьmlar namoyish etish va ularning muhokamasini oʼtkazish; darslik va oʼquv-metodik qoʼllanmalarga buyuk sarkardalarimizning hayoti va faoliyati haqidagi maʼlumotlarni kiritish, ularning jasorati, fidoyiligi va qahramonliklari toʼgʼrisida yorqin misollar asosida hikoya qilib berish;
Temurbeklar maktablari, oliy harbiy taʼlim muassasalari, kasb-hunar kollejlari va akademik litseylarning maxsus guruhlari va harbiy qismlarga ekskursiyalar tashkil etish;
«Mard oʼgʼlon» davlat mukofotiga sazovor boʼlgan yurtdoshlarimiz bilan uchrashuvlar oʼtkazish, ular erishgan yutuq va natijalarni yoshlar oʼrtasida keng targʼib qilish;
umumiy oʼrta taʼlim maktablarining yuqori sinf oʼquvchilari ishtirokida «Temurbek vorislari» harbiy-sport oʼyinlarini bosqichma-bosqich tashkil etishga alohida ahamiyat berish;
v) uchinchi bosqich (16 — 18 yoshdagilar) yoshlarda Vatanga va uning himoyasi uchun
munosib xizmat qilishga ruhan va jismonan tayyorlikni taʼminlashga yoʼnaltiriladi. Mazkur bosqichda yuqoridagi vazifalarga qoʼshimcha ravishda quyidagi masalalarga eʼtibor qaratiladi: yoshlarni harbiy xizmatga tayyorlash, harbiy xizmatga nisbatan ularning mustaqil fikri va ijobiy qarashlarini shakllantirish, vatanparvarlik tuygʼularini kuchaytirib borish; oʼquvchi yoshlarning nazariy va amaliy bilim va koʼnikmalarini boyitish maqsadida mudofaa ishlari boʼlimlari va harbiy qismlar, oʼzini oʼzi boshqarish organlari, davlat va jamoat tashkilotlari bilan hamkorlikda turli sermazmun va qiziqarli tadbirlar tashkil etish; milliy armiyamiz uchun jismonan baquvvat va maʼnan yetuk yoshlar zarurligi, harbiy xizmatning ahamiyati, Qurolli Kuchlarda olib borilayotgan islohotlar haqida batafsil maʼlumot berib borish;
g) toʼrtinchi bosqich (18 — 30 yoshdagilar) yoshlarning jismoniy va maʼnaviy qobiliyati, yetakchilik koʼnikmalari va intellektual salohiyati, umumiy va professional malakasini oshirish, ularni oʼz ustida muntazam ishlash, sogʼlom hayot kechirishga undash va shunga erishishni nazarda tutadi.
Ushbu bosqichda quyidagi jihatlarga eʼtibor qaratish talab etiladi:
yosh avlodni har tomonlama yetuk, intellektual va maʼnaviy salohiyati yuksak, ota-ona va Vataniga sadoqatli insonlar etib tarbiyalashning ahamiyati toʼgʼrisidagi tasavvur va bilimlarni yanada boyitish;
Vatan himoyasiga doimo tayyor boʼlish va Qurolli Kuchlar safida xizmat burchini oʼtayotgan yoshlar bilan faxrlanish, konstitutsion burch va Vatanga qasamyodga sodiqlik tuygʼularini shakllantirish;
(15-bandning «g» kichik bandi uchinchi xatboshisi Oʼzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2020 yil 23 martdagi 179-sonli qarori tahririda — Qonun hujjatlari maʼlumotlari milliy bazasi, 24.03.2020 y., 09/20/179/0350-son) harbiy xizmat sharoitlariga moslashish va harbiy ixtisosliklarni puxta egallash, har qanday qiyinchilikka tayyor turish, matonat va jasorat fazilatlarini mustahkamlash, qurol-aslaha, harbiy texnika, davlat va harbiy mulkni asrab-avaylash koʼnikmalarini rivojlantirish; jangovar tayyorgarlik va harbiy mahoratni muntazam oshirib borish, harbiy jamoada qaror topgan oʼzaro yordam va doʼstona munosabatlarni qadrlash kabi fazilatlarni shakllantirish; yoshlarning oʼz tanlagan kasbini puxta egallashi va yetuk mutaxassis boʼlib yetishishi uchun yaqindan koʼmaklashish;
kitobxonlikni keng targʼib etish, jamiyatda yuksak maʼnaviyatni qaror toptirishda badiiy asarlarning roli va ahamiyatini yoshlar ongiga singdirish;
milliy mafkuramizga zid boʼlgan yot gʼoyalarga qarshi tanqidiy qarash va mafkuraviy immunitetni, oʼziga ishonch, hushyorlik va ogohlik tuygʼularini mustahkamlash;
yoshlarda faol hayotiy pozitsiya va oʼzining mustaqil fikr-mulohazalarini aniq bayon eta olish, masʼuliyatni his etish, qatʼiy tartib va intizomga rioya qilish fazilatlarini shakllantirish, ularni qatʼiyatli boʼlishga oʼrgatish.
Misol tariqasida birinchi sinfdan boshlab harbiy vatanparvarlik va ommaviy — mudofaa ishlari umumiy reja asosida qanday olib borilishi ko‘rib chiqamiz, I-IV sinf o‘quvchilari uchun rejada tanishuv mazmunidagi tadbirlar ko‘zda tutilgan, bular «Ikkinchi jahon urushi qatnashchilari”, «Baynalminalchi jangchilar, ular kim?” degan mavzuda suhbatlar o‘tkazish, badiiy adabiyotlar o‘qish.
Qurolli Kuchlar, buyuk tarixiy shaxslarga bag‘ishlangan spektakl, kinofilm, teleko‘rsatuv, videofilmlar tomosha qilib, muhokama qilish.
O‘zbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlariga bag‘ishlangan ko‘rgazma, viktorinalar, kolleksiyalar to‘plash.
Qurolli Kuchlar jangchilariga bag‘ishlangan eng yaxshi rasm va eng yaxshi she’r o‘qish konkurslarini o‘tkazish.
Qahramonlar nomi berilgan ko‘chalarga sayohatlar, yodgorliklarga gullar qo‘yish, faxriylarni tabriklash.
Ommaviy – mudofaa oyligi kunlarida Fuqaro himoyasi bo‘yicha vitorinalar, «Havo trevogasi” signallari bo‘yicha mashg‘ulotlar o‘tkazish.
Ko‘rinib turibdiki, I-IV sinf o‘quvchilari bilan o‘tkaziladigan tadbirlar o‘quvchilarga O‘zbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlari haqida boshlang‘ich bilimlar berishga, bolalarga oddiy harbiy ko‘nikmalar singdirishga imkon beradi. V-VI sinf uquvchilari bilan o‘tkaziladigan tadbirlar ancha murakkabroq xususiyatga ega, ularga quyidagilar kiradi:
Urush va mehnat qahramonlari haqida materiallar izlash bo‘yicha topshiriqlarni bajarish uchun izquvarlik harakatida ishtirok etish;
Nogironlar, faxriylar, harbiy xizmatchilar oilalariga yordam berish;
I-IV sinf o‘quvchilariga harbiy vatanparvarlik tadbirlarini o‘tkazishda yordam ko‘rsatish;
Davlatimiz va Qurolli Kuchlar tarixiy sanalariga bag‘ishlangan tantanali saf tortish; Qahramonlik darslari;
Nogironlar, faxriylar, harbiy xizmatchilar oilalariga yordam ko‘rsatish bo’yicha faxriylar oldida axborot (hisobot) berish;
«O‘zbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlari — Vatan himoyasida” mavzusida gazeta, jangavor varaqa, fotogazetalar chiqarish;
Vatan va Qurolli Kuchlar haqida eng yaxshi qo‘shiq ko‘rik tanlovi;
Harbiylashtirilgan o‘yinlar;
Ommaviy — mudofaa ishlari oyligi kunlarida saf tortish va qo‘shiq ko‘rigi;
Harbiy — texnik to‘garaklar ishlarida ishtirok etish;
Shunday qilib, V-VI sinf o‘quvchilari kichik o‘rtoqlariga otaliq qila boshlaydilar, natijada ularning mas’uliyatliligi ortadi.
VII-IX o‘quvchilari rejasiga quyidagi tadbirlar kiritiladi:
«Vatanparvar” MKJga a’zo bo‘lish, ommaviy — mudofaa ishlarida faol ishtirok etish;
O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi — Vatan himoyasi to’grisida mavzusidagi
tadbirlarda ishtirok etish;
«O‘zbekiston — Vatan mustaqilligi va ozodligi uchun qurashlarda” ijodiy ishlar ko‘rgazmalarida ishtirok etish;
Harbiy — vatanparvarlik mavzusida ijtimoiy — siyosiy ma’ruzalar o‘tkazish;
«Yosh o‘qchi” to‘garagida ishtirok etish;
«Salomatlik” kompleksi normalarini topshirish;
«Vatanparvar” MKJ maktabi sport seksiyalari, ommaviy-mudofaa to‘garaklarida ishlash;
Sportning harbiy sport turlari musobaqlarda ishtirok etish;
IX-XI sinf o‘quvchilari bilan o‘tkaziladigan tadbirlarga quyidagilar kiradi;
O‘zbekiston xalqi va Quroli Kuchlar jangovar an’analarini chuqur o‘rganish; Bo‘lajak jangchi klubida ishlash;
Ma’ruzachilar guruxlari ishlarida ishtirok etish;
«Vatanparvar” MKJ boshlang‘ich tashkiloti ishlarida faol ishtirok etish;
Vatanparvarlik qushiqlari ko‘rik – tanlovi o‘tkazish;
«Temurbeklar” harbiy-sport o‘yinlarida ishtirok etish;
Harbiy qismlarda bo‘lish harbiy xizmatchilar hayoti va turmush sharoiti va harbiy texnika bilan tanishish;
YOshlarni harbiy xizmatga tayyorlash bo‘yicha olimpiyadalarda ishtirok etish;
Harbiy o‘quv yurti qursantlari bilan o‘quvchilar uchrashuvini o‘tkazish;
Halok bo‘lgan qahramonlar yodgorliklariga gulchambarlar qo‘yish;
«Mohir o‘qchi” va o‘qchi darajasiga tayyorlovchi to‘garaklrida ishtirok etish;
Harbiy amaliy sport turlari bo‘yicha tuman, shahar musobaqlarida ishtirok etish;
«Vatanparvar” kompleksi normativlari bo‘yicha sinflar o‘rtasida musobaqa o‘tkazish; Ommaviy mudofaa ishlari oyligida ishtiroq etish;
«Chaqiruvga qadar boshlang‘ich tayyorgarlik” bo‘yicha tuman ko‘rik tanlovida ishtirok
etish;
Bu asosiy tadbirlar ro‘yxati orqali o‘quvchilar bosqichma-bosqich harbiy mahorat sirlarini egallayotganlarini ko‘zatish mumkin.
Harbiy vatanparvarlik tarbiyasi va ommaviy — mudofaa ishlari kompleks rejasiga muvofiq o‘quv yurti «Vatanparvar” MKJ boshlang‘ich tashkiloti ish rejalari to‘ziladi. Umumiy reja tadbirlari sinf rahbarlari tarbiyaviy ish rejalarida ham o‘z aksini topadi. Harbiy vatanparvarlik ishlari va yoshlarni harbiy xizmatiga tayyorlash bilan bog‘liq masalalar ko‘p holda pedagogik kengashda ko‘rib chiqiladi.
Ko‘rsatib o‘tilgan barcha tadbirlarni amalga oshirishda «CHaqiruvga qadar boshlang‘ich tayyorgarlik” o‘qituvchisiga katta o‘rin ajratiladi. Harbiy vatanparvarlik tadbirlarini o‘tkazish uning ishtirokisiz o‘tmaydi.
Yoshlarni harbiy xizmatga tayyorlash masalalari borasida butun o‘quv muassasa jamoasi o’rinishlarninig yakuniy maqsadi hammadan ham «Chaqiruvga qadar boshlang‘ich tayyorgarlik” o‘qituvchisiga yaxshi tushunarli. «Chaqiruvga qadar boshlang‘ich tayyorgarlik” o‘qituvchisining san’ati ham bo‘lajak Vatan himoyachilarini tayyorlash uchun o‘quv yurtida mavjud imkoniyatlardan samarali foydalanishdan iboratdir.
«Chaqiruvga qadar boshlang‘ich tayyorgarlik” o‘qituvchisi harbiy vatanparvarlik va ommaviy — mudofaa ishlarini olib borishda o‘quv yurti sinf rahbarlari va jamoa tashkilotlarga metodik va amaliy yordam ko‘rsatadi, katta sinf o‘quvchilaridan ommaviy — mudofaa va harbiy vatanparvarlik ishlari faollarini tayyorlash, o‘q otish va texnik to‘garaklar ishiga rahbarlik qiladi, mudofaa ishlari bo‘limi, «Vatanparvar” MKJ qo‘mitasi, otaliqqa olgan harbiy qism bilan doimiy va ishga oid aloqalarni ushlab turadi.
kitobxonlikni keng targʼib etish, jamiyatda yuksak maʼnaviyatni qaror toptirishda badiiy asarlarning roli va ahamiyatini yoshlar ongiga singdirish;
milliy mafkuramizga zid boʼlgan yot gʼoyalarga qarshi tanqidiy qarash va mafkuraviy immunitetni, oʼziga ishonch, hushyorlik va ogohlik tuygʼularini mustahkamlash;
yoshlarda faol hayotiy pozitsiya va oʼzining mustaqil fikr-mulohazalarini aniq bayon eta olish, masʼuliyatni his etish, qatʼiy tartib va intizomga rioya qilish fazilatlarini shakllantirish, ularni qatʼiyatli boʼlishga oʼrgatish.
Misol tariqasida birinchi sinfdan boshlab harbiy vatanparvarlik va ommaviy — mudofaa ishlari umumiy reja asosida qanday olib borilishi ko‘rib chiqamiz, I-IV sinf o‘quvchilari uchun rejada tanishuv mazmunidagi tadbirlar ko‘zda tutilgan, bular «Ikkinchi jahon urushi qatnashchilari”, «Baynalminalchi jangchilar, ular kim?” degan mavzuda suhbatlar o‘tkazish, badiiy adabiyotlar o‘qish.
Qurolli Kuchlar, buyuk tarixiy shaxslarga bag‘ishlangan spektakl, kinofilm, teleko‘rsatuv, videofilmlar tomosha qilib, muhokama qilish.
O‘zbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlariga bag‘ishlangan ko‘rgazma, viktorinalar, kolleksiyalar to‘plash.
Qurolli Kuchlar jangchilariga bag‘ishlangan eng yaxshi rasm va eng yaxshi she’r o‘qish konkurslarini o‘tkazish.
Qahramonlar nomi berilgan ko‘chalarga sayohatlar, yodgorliklarga gullar qo‘yish, faxriylarni tabriklash.
Ommaviy – mudofaa oyligi kunlarida Fuqaro himoyasi bo‘yicha vitorinalar, «Havo trevogasi” signallari bo‘yicha mashg‘ulotlar o‘tkazish.
Ko‘rinib turibdiki, I-IV sinf o‘quvchilari bilan o‘tkaziladigan tadbirlar o‘quvchilarga O‘zbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlari haqida boshlang‘ich bilimlar berishga, bolalarga oddiy harbiy ko‘nikmalar singdirishga imkon beradi. V-VI sinf uquvchilari bilan o‘tkaziladigan tadbirlar ancha murakkabroq xususiyatga ega, ularga quyidagilar kiradi:
Urush va mehnat qahramonlari haqida materiallar izlash bo‘yicha topshiriqlarni bajarish uchun izquvarlik harakatida ishtirok etish;
Nogironlar, faxriylar, harbiy xizmatchilar oilalariga yordam berish;
I-IV sinf o‘quvchilariga harbiy vatanparvarlik tadbirlarini o‘tkazishda yordam ko‘rsatish;
Davlatimiz va Qurolli Kuchlar tarixiy sanalariga bag‘ishlangan tantanali saf tortish; Qahramonlik darslari;
Nogironlar, faxriylar, harbiy xizmatchilar oilalariga yordam ko‘rsatish bo’yicha faxriylar oldida axborot (hisobot) berish;
«O‘zbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlari — Vatan himoyasida” mavzusida gazeta, jangavor varaqa, fotogazetalar chiqarish;
Vatan va Qurolli Kuchlar haqida eng yaxshi qo‘shiq ko‘rik tanlovi;
Harbiylashtirilgan o‘yinlar;
Ommaviy — mudofaa ishlari oyligi kunlarida saf tortish va qo‘shiq ko‘rigi;
Harbiy — texnik to‘garaklar ishlarida ishtirok etish;
Shunday qilib, V-VI sinf o‘quvchilari kichik o‘rtoqlariga otaliq qila boshlaydilar, natijada ularning mas’uliyatliligi ortadi.
VII-IX o‘quvchilari rejasiga quyidagi tadbirlar kiritiladi:
«Vatanparvar” MKJga a’zo bo‘lish, ommaviy — mudofaa ishlarida faol ishtirok etish;
O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi — Vatan himoyasi to’grisida mavzusidagi
tadbirlarda ishtirok etish;
«O‘zbekiston — Vatan mustaqilligi va ozodligi uchun qurashlarda” ijodiy ishlar ko‘rgazmalarida ishtirok etish;
Harbiy — vatanparvarlik mavzusida ijtimoiy — siyosiy ma’ruzalar o‘tkazish;
«Yosh o‘qchi” to‘garagida ishtirok etish;
«Salomatlik” kompleksi normalarini topshirish;
«Vatanparvar” MKJ maktabi sport seksiyalari, ommaviy-mudofaa to‘garaklarida ishlash;
Sportning harbiy sport turlari musobaqlarda ishtirok etish;
IX-XI sinf o‘quvchilari bilan o‘tkaziladigan tadbirlarga quyidagilar kiradi;
O‘zbekiston xalqi va Quroli Kuchlar jangovar an’analarini chuqur o‘rganish; Bo‘lajak jangchi klubida ishlash;HVT va OMI rejalashtirish turlari.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2018 yil 12 dekabrdagi
PQ-4061-sonli va Vazirlar Mahkamasining 2020 yil 10 iyundagi 369-son qaroriga asosan quyidagilar yoshlarni vatanparvarlik ruhida tarbiyalash boʼyicha tashkil etiladigan va oʼtkaziladigan tadbirlarning asosiy shakllari hisoblanadi: ommaviy-sport ishlari, marafonlar, sportning oʼyin turlari (futbol, voleybol, regbi va boshqalar), «Temurbeklar», «Yosh qutqaruvchi» kabi harbiy-sport oʼyinlarini, «Harbiy kitobxon» kabi tanlovlarni tashkil etish va oʼtkazish; harbiy xizmatchilar uchun yaratilgan shart-sharoitlar bilan tanishtirish, harbiy texnika va qurol-aslahalar namunalari namoyishlarini tashkil etish maqsadida yoshlarning harbiy qism va muassasalarga tashrifini tashkil etish; harbiy-maʼmuriy sektor rahbariyatining yoshlar bilan tematik uchrashuvlarini tashkil
etish; viloyat, tuman, shahar markazlarida badiiy havaskorlik guruhlarining chiqishlari, harbiy texnika va qurol-aslahalar namoyishi, qoʼl jangi boʼyicha chiqishlar, harbiy orkestrlarning musiqali (defile) chiqishlari, faxriy qorovulning koʼrgazmali chiqishlari va boshqalarni oʼz ichiga oluvchi harbiy-vatanparvarlik festivallarini oʼtkazish; yoshlarning intellektual saviyasi va madaniyatini yuksaltirishga qaratilgan turli ijodiy tanlovlar (badiiy, teatrlashtirilgan va boshqalar) oʼtkazish; maktabgacha taʼlim tashkilotlarida bolalar ertaliklarini oʼtkazish hamda Vatanga sadoqat, avlodlar qahramonligini madh qilishga qaratilgan «Men ham harbiy boʼlaman!» shiori ostida turli estafetalar tashkil etish va oʼtkazish; kasb-hunar maktablari, kollejlar va texnikumlarda vatanparvarlik ruhidagi «Mardlik va jasorat», «Tinchlik», «Mustaqillik» kabi jasorat darslarini tashkil etish va oʼtkazish; muddatli harbiy xizmatga tantanali kuzatish va kutib olish, Vatanga qasamyod marosimlarida, muddatli harbiy xizmatchilarga imtiyozli tavsiyanomalar topshirish tadbirlarida, kursantlarning bitiruv kechalarida yoshlarning ishtirokini taʼminlash;
yoshlar ishtirokida «Eʼzoz», «Ehtirom», «Аvlodlar uchrashuvi» nomli maʼnaviy-maʼrifiy
tadbirlarni tashkil etish va oʼtkazish;
maktabgacha taʼlim tashkilotlari bilan tizimli hamkorlikni yoʼlga qoʼyish, tarbiyalanuvchilarni harbiy-vatanparvarlik ruhida tarbiyalashda ularning oʼquv-moddiy bazasini takomillashtirish;
yoshlar ishtirokida harbiy-maʼmuriy sektorlar va harbiy qism qoʼmondonligi rahbarligida davlatimiz rahbariyatining harbiy xizmatchilar va ularning oila aʼzolariga koʼrsatayotgan gʼamxoʼrligi, ularga berilayotgan imtiyozlar, jamiyatimizda olib borilayotgan bunyodkorlik ishlari toʼgʼrisidagi, shuningdek, harbiy xizmatni oʼtash va Vatan himoyasi har bir fuqaroning muqaddas burchi ekanligini targʼib qiluvchi uchrashuvlar va ochiq muloqotlar tashkil etish va oʼtkazish.
Vazirlar Mahkamasining 2018 yil 23 fevraldagi 140-son qaroriga asosan yoshlarni harbiy-vatanparvarlik ruhida tarbiyalash ishlari quyidagi toʼrt bosqichda amalga oshiriladi:
a) birinchi bosqich (3 — 7 yoshdagilar) atrofdagi olam, Vatan haqida dastlabki
tasavvurlar paydo boʼladigan bosqich hisoblanib, unda oila va maktabgacha taʼlim muassasalarida bolalarga turli sheʼrlar, kuy va qoʼshiqlar oʼrgatish, mulьtfilьm va turli oʼyinlar namoyish etish, rasmlar chizish orqali dunyoni anglash, davlat ramzlari (bayroq, gerb, madhiya) bilan tanishish asosida ularda ona-yurtga muhabbatni shakllantirishni oʼz ichiga oladi. Ushbu bosqichda quyidagilarga asosiy eʼtibor qaratiladi: harbiy-vatanparvarlik yoʼnalishida dastlabki tasavvurlarni shakllantirish maqsadida ertak va hikoyalar aytib berish;
ona-Vatanga muhabbat, Vatan himoyasi muqaddas burch ekani bilan bogʼliq mavzulardagi sheʼr va qoʼshiqlarni yod oldirish; bolalarning tasavvo’rini kengaytirishga doir rasmlar chizdirish va jismoniy qobiliyatini mustahkamlash uchun turli musobaqa va tanlovlar tashkil etish, shu orqali ularni maʼnaviy ragʼbatlantirish; harbiy-vatanparvarlik mavzusidagi mulьtfilьmlar namoyish etish va turli oʼyinlar oʼtkazish; harbiy muzeylar va harbiy-vatanparvarlik mavzusi bilan bogʼliq madaniyat va istirohat bogʼlariga ekskursiyalar uyushtirish;
b) ikkinchi bosqichda (7 — 16 yoshdagilar) oʼquvchilarning Vatanga muhabbati va sadoqatini mustahkamlash, ona-yurt oldidagi farzandlik burchini yuksak masʼuliyat bilan bajarish, ularda Qurolli Kuchlarimizga boʼlgan ijobiy fikrlarni yanada kengaytirish, harbiy xizmat nufo’zini koʼtarish, yoshlarning jismonan sogʼlom, maʼnaviy yetuk, keng dunyoqarashli, mustaqil fikr yuritadigan barkamol inson sifatida shakllantirish kabi ezgu ishlarga daʼvat etiladi. Bu bosqichda: zamonamiz qahramonlari haqidagi maqolalar, badiiy adabiyotlarni mutolaa qilish; umumiy oʼrta taʼlim muassasalarida harbiy-vatanparvarlik yoʼnalishida madaniymaʼrifiy tadbirlar, mavzuli kechalar va qoʼshiq tanlovlari tashkil etish, spektakllardan lavhalar namoyish qilish;
oʼquvchi yoshlar ishtirokida «Vatanimni koʼz qorachigʼidek asrayman», «Yurt taqdiri — mening taqdirim» mavzularida insholar tanlovini tashkil etish;
sogʼlomlashtirish oromgohlarida «Temurbekning izdoshlari», «Oʼzbekiston farzandlari botir boʼlur» kabi mavzularda sport musobaqalari va tadbirlar tashkil etish; harbiy-vatanparvarlik mavzusida badiiy va hujjatli filьmlar, mulьtfilьmlar namoyish etish va ularning muhokamasini oʼtkazish; darslik va oʼquv-metodik qoʼllanmalarga buyuk sarkardalarimizning hayoti va faoliyati haqidagi maʼlumotlarni kiritish, ularning jasorati, fidoyiligi va qahramonliklari toʼgʼrisida yorqin misollar asosida hikoya qilib berish;
Temurbeklar maktablari, oliy harbiy taʼlim muassasalari, kasb-hunar kollejlari va akademik litseylarning maxsus guruhlari va harbiy qismlarga ekskursiyalar tashkil etish;
«Mard oʼgʼlon» davlat mukofotiga sazovor boʼlgan yurtdoshlarimiz bilan uchrashuvlar oʼtkazish, ular erishgan yutuq va natijalarni yoshlar oʼrtasida keng targʼib qilish;
umumiy oʼrta taʼlim maktablarining yuqori sinf oʼquvchilari ishtirokida «Temurbek vorislari» harbiy-sport oʼyinlarini bosqichma-bosqich tashkil etishga alohida ahamiyat berish;
v) uchinchi bosqich (16 — 18 yoshdagilar) yoshlarda Vatanga va uning himoyasi uchun
munosib xizmat qilishga ruhan va jismonan tayyorlikni taʼminlashga yoʼnaltiriladi. Mazkur bosqichda yuqoridagi vazifalarga qoʼshimcha ravishda quyidagi masalalarga eʼtibor qaratiladi: yoshlarni harbiy xizmatga tayyorlash, harbiy xizmatga nisbatan ularning mustaqil fikri va ijobiy qarashlarini shakllantirish, vatanparvarlik tuygʼularini kuchaytirib borish; oʼquvchi yoshlarning nazariy va amaliy bilim va koʼnikmalarini boyitish maqsadida mudofaa ishlari boʼlimlari va harbiy qismlar, oʼzini oʼzi boshqarish organlari, davlat va jamoat tashkilotlari bilan hamkorlikda turli sermazmun va qiziqarli tadbirlar tashkil etish; milliy armiyamiz uchun jismonan baquvvat va maʼnan yetuk yoshlar zarurligi, harbiy xizmatning ahamiyati, Qurolli Kuchlarda olib borilayotgan islohotlar haqida batafsil maʼlumot berib borish;
g) toʼrtinchi bosqich (18 — 30 yoshdagilar) yoshlarning jismoniy va maʼnaviy qobiliyati, yetakchilik koʼnikmalari va intellektual salohiyati, umumiy va professional malakasini oshirish, ularni oʼz ustida muntazam ishlash, sogʼlom hayot kechirishga undash va shunga erishishni nazarda tutadi.
Ushbu bosqichda quyidagi jihatlarga eʼtibor qaratish talab etiladi:
yosh avlodni har tomonlama yetuk, intellektual va maʼnaviy salohiyati yuksak, ota-ona va Vataniga sadoqatli insonlar etib tarbiyalashning ahamiyati toʼgʼrisidagi tasavvur va bilimlarni yanada boyitish;
Vatan himoyasiga doimo tayyor boʼlish va Qurolli Kuchlar safida xizmat burchini oʼtayotgan yoshlar bilan faxrlanish, konstitutsion burch va Vatanga qasamyodga sodiqlik tuygʼularini shakllantirish;
(15-bandning «g» kichik bandi uchinchi xatboshisi Oʼzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2020 yil 23 martdagi 179-sonli qarori tahririda — Qonun hujjatlari maʼlumotlari milliy bazasi, 24.03.2020 y., 09/20/179/0350-son) harbiy xizmat sharoitlariga moslashish va harbiy ixtisosliklarni puxta egallash, har qanday qiyinchilikka tayyor turish, matonat va jasorat fazilatlarini mustahkamlash, qurol-aslaha, harbiy texnika, davlat va harbiy mulkni asrab-avaylash koʼnikmalarini rivojlantirish; jangovar tayyorgarlik va harbiy mahoratni muntazam oshirib borish, harbiy jamoada qaror topgan oʼzaro yordam va doʼstona munosabatlarni qadrlash kabi fazilatlarni shakllantirish; yoshlarning oʼz tanlagan kasbini puxta egallashi va yetuk mutaxassis boʼlib yetishishi uchun yaqindan koʼmaklashish;
kitobxonlikni keng targʼib etish, jamiyatda yuksak maʼnaviyatni qaror toptirishda badiiy asarlarning roli va ahamiyatini yoshlar ongiga singdirish;
milliy mafkuramizga zid boʼlgan yot gʼoyalarga qarshi tanqidiy qarash va mafkuraviy immunitetni, oʼziga ishonch, hushyorlik va ogohlik tuygʼularini mustahkamlash;
yoshlarda faol hayotiy pozitsiya va oʼzining mustaqil fikr-mulohazalarini aniq bayon eta olish, masʼuliyatni his etish, qatʼiy tartib va intizomga rioya qilish fazilatlarini shakllantirish, ularni qatʼiyatli boʼlishga oʼrgatish.
Misol tariqasida birinchi sinfdan boshlab harbiy vatanparvarlik va ommaviy — mudofaa ishlari umumiy reja asosida qanday olib borilishi ko‘rib chiqamiz, I-IV sinf o‘quvchilari uchun rejada tanishuv mazmunidagi tadbirlar ko‘zda tutilgan, bular «Ikkinchi jahon urushi qatnashchilari”, «Baynalminalchi jangchilar, ular kim?” degan mavzuda suhbatlar o‘tkazish, badiiy adabiyotlar o‘qish.
Qurolli Kuchlar, buyuk tarixiy shaxslarga bag‘ishlangan spektakl, kinofilm, teleko‘rsatuv, videofilmlar tomosha qilib, muhokama qilish.
O‘zbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlariga bag‘ishlangan ko‘rgazma, viktorinalar, kolleksiyalar to‘plash.
Qurolli Kuchlar jangchilariga bag‘ishlangan eng yaxshi rasm va eng yaxshi she’r o‘qish konkurslarini o‘tkazish.
Qahramonlar nomi berilgan ko‘chalarga sayohatlar, yodgorliklarga gullar qo‘yish, faxriylarni tabriklash.
Ommaviy – mudofaa oyligi kunlarida Fuqaro himoyasi bo‘yicha vitorinalar, «Havo trevogasi” signallari bo‘yicha mashg‘ulotlar o‘tkazish.
Ko‘rinib turibdiki, I-IV sinf o‘quvchilari bilan o‘tkaziladigan tadbirlar o‘quvchilarga O‘zbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlari haqida boshlang‘ich bilimlar berishga, bolalarga oddiy harbiy ko‘nikmalar singdirishga imkon beradi. V-VI sinf uquvchilari bilan o‘tkaziladigan tadbirlar ancha murakkabroq xususiyatga ega, ularga quyidagilar kiradi:
Urush va mehnat qahramonlari haqida materiallar izlash bo‘yicha topshiriqlarni bajarish uchun izquvarlik harakatida ishtirok etish;
Nogironlar, faxriylar, harbiy xizmatchilar oilalariga yordam berish;
I-IV sinf o‘quvchilariga harbiy vatanparvarlik tadbirlarini o‘tkazishda yordam ko‘rsatish;
Davlatimiz va Qurolli Kuchlar tarixiy sanalariga bag‘ishlangan tantanali saf tortish; Qahramonlik darslari;
Nogironlar, faxriylar, harbiy xizmatchilar oilalariga yordam ko‘rsatish bo’yicha faxriylar oldida axborot (hisobot) berish;
«O‘zbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlari — Vatan himoyasida” mavzusida gazeta, jangavor varaqa, fotogazetalar chiqarish;
Vatan va Qurolli Kuchlar haqida eng yaxshi qo‘shiq ko‘rik tanlovi;
Harbiylashtirilgan o‘yinlar;
Ommaviy — mudofaa ishlari oyligi kunlarida saf tortish va qo‘shiq ko‘rigi;
Harbiy — texnik to‘garaklar ishlarida ishtirok etish;
Shunday qilib, V-VI sinf o‘quvchilari kichik o‘rtoqlariga otaliq qila boshlaydilar, natijada ularning mas’uliyatliligi ortadi.
VII-IX o‘quvchilari rejasiga quyidagi tadbirlar kiritiladi:
«Vatanparvar” MKJga a’zo bo‘lish, ommaviy — mudofaa ishlarida faol ishtirok etish;
O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi — Vatan himoyasi to’grisida mavzusidagi
tadbirlarda ishtirok etish;
«O‘zbekiston — Vatan mustaqilligi va ozodligi uchun qurashlarda” ijodiy ishlar ko‘rgazmalarida ishtirok etish;
Harbiy — vatanparvarlik mavzusida ijtimoiy — siyosiy ma’ruzalar o‘tkazish;
«Yosh o‘qchi” to‘garagida ishtirok etish;
«Salomatlik” kompleksi normalarini topshirish;
«Vatanparvar” MKJ maktabi sport seksiyalari, ommaviy-mudofaa to‘garaklarida ishlash;
Sportning harbiy sport turlari musobaqlarda ishtirok etish;
IX-XI sinf o‘quvchilari bilan o‘tkaziladigan tadbirlarga quyidagilar kiradi;
O‘zbekiston xalqi va Quroli Kuchlar jangovar an’analarini chuqur o‘rganish; Bo‘lajak jangchi klubida ishlash;
Ma’ruzachilar guruxlari ishlarida ishtirok etish;
«Vatanparvar” MKJ boshlang‘ich tashkiloti ishlarida faol ishtirok etish;
Vatanparvarlik qushiqlari ko‘rik – tanlovi o‘tkazish;
«Temurbeklar” harbiy-sport o‘yinlarida ishtirok etish;
Harbiy qismlarda bo‘lish harbiy xizmatchilar hayoti va turmush sharoiti va harbiy texnika bilan tanishish;
YOshlarni harbiy xizmatga tayyorlash bo‘yicha olimpiyadalarda ishtirok etish;
Harbiy o‘quv yurti qursantlari bilan o‘quvchilar uchrashuvini o‘tkazish;
Halok bo‘lgan qahramonlar yodgorliklariga gulchambarlar qo‘yish;
«Mohir o‘qchi” va o‘qchi darajasiga tayyorlovchi to‘garaklrida ishtirok etish;
Harbiy amaliy sport turlari bo‘yicha tuman, shahar musobaqlarida ishtirok etish;
«Vatanparvar” kompleksi normativlari bo‘yicha sinflar o‘rtasida musobaqa o‘tkazish; Ommaviy mudofaa ishlari oyligida ishtiroq etish;
«Chaqiruvga qadar boshlang‘ich tayyorgarlik” bo‘yicha tuman ko‘rik tanlovida ishtirok
etish;
Bu asosiy tadbirlar ro‘yxati orqali o‘quvchilar bosqichma-bosqich harbiy mahorat sirlarini egallayotganlarini ko‘zatish mumkin.
Harbiy vatanparvarlik tarbiyasi va ommaviy — mudofaa ishlari kompleks rejasiga muvofiq o‘quv yurti «Vatanparvar” MKJ boshlang‘ich tashkiloti ish rejalari to‘ziladi. Umumiy reja tadbirlari sinf rahbarlari tarbiyaviy ish rejalarida ham o‘z aksini topadi. Harbiy vatanparvarlik ishlari va yoshlarni harbiy xizmatiga tayyorlash bilan bog‘liq masalalar ko‘p holda pedagogik kengashda ko‘rib chiqiladi.
Ko‘rsatib o‘tilgan barcha tadbirlarni amalga oshirishda «CHaqiruvga qadar boshlang‘ich tayyorgarlik” o‘qituvchisiga katta o‘rin ajratiladi. Harbiy vatanparvarlik tadbirlarini o‘tkazish uning ishtirokisiz o‘tmaydi.
Yoshlarni harbiy xizmatga tayyorlash masalalari borasida butun o‘quv muassasa jamoasi o’rinishlarninig yakuniy maqsadi hammadan ham «Chaqiruvga qadar boshlang‘ich tayyorgarlik” o‘qituvchisiga yaxshi tushunarli. «Chaqiruvga qadar boshlang‘ich tayyorgarlik” o‘qituvchisining san’ati ham bo‘lajak Vatan himoyachilarini tayyorlash uchun o‘quv yurtida mavjud imkoniyatlardan samarali foydalanishdan iboratdir.
«Chaqiruvga qadar boshlang‘ich tayyorgarlik” o‘qituvchisi harbiy vatanparvarlik va ommaviy — mudofaa ishlarini olib borishda o‘quv yurti sinf rahbarlari va jamoa tashkilotlarga metodik va amaliy yordam ko‘rsatadi, katta sinf o‘quvchilaridan ommaviy — mudofaa va harbiy vatanparvarlik ishlari faollarini tayyorlash, o‘q otish va texnik to‘garaklar ishiga rahbarlik qiladi, mudofaa ishlari bo‘limi, «Vatanparvar” MKJ qo‘mitasi, otaliqqa olgan harbiy qism bilan doimiy va ishga oid aloqalarni ushlab turadi.
Ma’ruzachilar guruxlari ishlarida ishtirok etish;
«Vatanparvar” MKJ boshlang‘ich tashkiloti ishlarida faol ishtirok etish;
Vatanparvarlik qushiqlari ko‘rik – tanlovi o‘tkazish;
«Temurbeklar” harbiy-sport o‘yinlarida ishtirok etish;
Harbiy qismlarda bo‘lish harbiy xizmatchilar hayoti va turmush sharoiti va harbiy texnika bilan tanishish;
YOshlarni harbiy xizmatga tayyorlash bo‘yicha olimpiyadalarda ishtirok etish;
Harbiy o‘quv yurti qursantlari bilan o‘quvchilar uchrashuvini o‘tkazish;
Halok bo‘lgan qahramonlar yodgorliklariga gulchambarlar qo‘yish;
«Mohir o‘qchi” va o‘qchi darajasiga tayyorlovchi to‘garaklrida ishtirok etish;
Harbiy amaliy sport turlari bo‘yicha tuman, shahar musobaqlarida ishtirok etish;
«Vatanparvar” kompleksi normativlari bo‘yicha sinflar o‘rtasida musobaqa o‘tkazish; Ommaviy mudofaa ishlari oyligida ishtiroq etish;
«Chaqiruvga qadar boshlang‘ich tayyorgarlik” bo‘yicha tuman ko‘rik tanlovida ishtirok
etish;
Bu asosiy tadbirlar ro‘yxati orqali o‘quvchilar bosqichma-bosqich harbiy mahorat sirlarini egallayotganlarini ko‘zatish mumkin.
Harbiy vatanparvarlik tarbiyasi va ommaviy — mudofaa ishlari kompleks rejasiga muvofiq o‘quv yurti «Vatanparvar” MKJ boshlang‘ich tashkiloti ish rejalari to‘ziladi. Umumiy reja tadbirlari sinf rahbarlari tarbiyaviy ish rejalarida ham o‘z aksini topadi. Harbiy vatanparvarlik ishlari va yoshlarni harbiy xizmatiga tayyorlash bilan bog‘liq masalalar ko‘p holda pedagogik kengashda ko‘rib chiqiladi.
Ko‘rsatib o‘tilgan barcha tadbirlarni amalga oshirishda «CHaqiruvga qadar boshlang‘ich tayyorgarlik” o‘qituvchisiga katta o‘rin ajratiladi. Harbiy vatanparvarlik tadbirlarini o‘tkazish uning ishtirokisiz o‘tmaydi.
Yoshlarni harbiy xizmatga tayyorlash masalalari borasida butun o‘quv muassasa jamoasi o’rinishlarninig yakuniy maqsadi hammadan ham «Chaqiruvga qadar boshlang‘ich tayyorgarlik” o‘qituvchisiga yaxshi tushunarli. «Chaqiruvga qadar boshlang‘ich tayyorgarlik” o‘qituvchisining san’ati ham bo‘lajak Vatan himoyachilarini tayyorlash uchun o‘quv yurtida mavjud imkoniyatlardan samarali foydalanishdan iboratdir.
«Chaqiruvga qadar boshlang‘ich tayyorgarlik” o‘qituvchisi harbiy vatanparvarlik va ommaviy — mudofaa ishlarini olib borishda o‘quv yurti sinf rahbarlari va jamoa tashkilotlarga metodik va amaliy yordam ko‘rsatadi, katta sinf o‘quvchilaridan ommaviy — mudofaa va harbiy vatanparvarlik ishlari faollarini tayyorlash, o‘q otish va texnik to‘garaklar ishiga rahbarlik qiladi, mudofaa ishlari bo‘limi, «Vatanparvar” MKJ qo‘mitasi, otaliqqa olgan harbiy qism bilan doimiy va ishga oid aloqalarni ushlab turadi.
O’quv yurti ma’muriyati vazifalari
Muallif: Ruxsatov A.Q.
