Ислам Абдуганиевич Каримов БиографияIslom Karimov haqida. Islom Karimov tarjimai hol. Hayoti va ijodi. Asarlari

Картины Ислама Каримова: изображения

Ислам Абдуганиевич Каримов родился 30 января 1938 года в городе Самарканде в простой семье служащего, где ежедневный тяжелый труд был единственным способом заработать на жизнь.

Его детство пришлось на суровые военные и послевоенные годы. Несмотря на то, что он и все его близкие не понаслышке знали подлинную цену заработанного хлеба, терпели нужду и лишения, они как и тысячи наших соотечественников делились кровом и хлебом с людьми, эвакуированными в Узбекистан во время Второй мировой войны.В 1945 году он пошел в самаркандскую школу № 21 им. А.С. Пушкина, которую закончил с золотой медалью. В школьные годы много читал, особенно историческую литературу, любил точные науки, увлекался шахматами, моделированием и настольным теннисом.В 1955 году Ислам Абдуганиевич поступил в Среднеазиатский политехнический институт. После его окончания в 1960 году, получив диплом по специальности «инженер-механик», начал свою трудовую деятельность на заводе «Ташсельмаш», где за короткий срок смог поработать на таких должностях как помощник мастера, мастер и технолог. Этот завод производил различные виды сельскохозяйственной техники. Исламу Абдуганиевичу было важно почувствовать все своими руками, «повариться» на производстве, увидеть «темные» и «белые» стороны заводской жизни.

Благодаря своей напористости, знаниям и организаторским качествам в 1961 году он получил назначение на должность инженера в одном из крупнейших предприятий военно-промышленного комплекса бывшего Советского Союза – Ташкентском авиационном заводе, где проработал до 1966 года, пройдя путь до ведущего инженера-конструктора.

Судьба его не баловала, приходилось преодолевать множество препятствий и барьеров, но это лишь закалило его характер и сделало крепче. Он всегда шел по жизни, опираясь, прежде всего, на собственные силы и знания. Так было в школьные годы, в институте, в ходе его трудовой деятельности на производстве, а также при получении экономического образования и защите  диссертации.

Ему приходилось учиться, как говориться, «без отрыва от производства».

Именно так в 1967 году он смог закончить вечернее отделение Ташкентского института народного хозяйства, где в 1973 году защитил кандидатскую диссертацию на тему «Отраслевая структура промышленности Узбекской ССР и основные направления её совершенствования».

В 1975 году в Москве прошел обучение в престижном Институте управления народным хозяйством в области современных методов управления, организации производства и планирования с применением экономико-математических методов и вычислительной техники.

В 1994 году Исламу Абдуганиевичу присвоена ученая степень доктора экономических наук, ученое звание профессора по специальности «макроэкономика», и его избрали действительным членом Академии наук Узбекистана по специальности «экономика».

С 1966 года Ислам Абдуганиевич переходит на работу в Госплан Узбекистана, где прошёл ступени от главного специалиста отдела науки до первого заместителя Председателя Госплана, снискав репутацию серьезного и нестандартно мыслящего одаренного экономиста.

В 1983 году он становится министром финансов, в 1986 году – заместителем председателя Совета Министров – председателем Госплана Узбекистана.

Экономист, теоретик и практик Ислам Каримов видел и осознавал всю порочность командно-административной системы хозяйствования. Пройдя все этапы послужного списка в Госплане и в министерстве финансов, где фактически формировались планы финансово-экономического развития Республики, обладая аналитическим мышлением, он как никто, чувствовал накопившиеся проблемы.

В 1986 году Ислам Абдуганиевич, будучи председателем Госплана УзССР, после углубленного изучения обстановки, понял, что республика стоит перед экономической катастрофой. Осознав ситуацию и желая изменить ее к лучшему, им была подготовлена и направлена руководству ЦК Компартии Узбекистана докладная записка «О проблемах и перспективах развития экономики Узбекистана».

Он рассчитывал, что состоится серьёзный разговор, и будут приняты конкретные решения. Но у руководства она вызвала такое раздражение, что его дальнейшее пребывание в Ташкенте стало нежелательным. Стремление избавиться от «неудобного» И.А. Каримова было настолько сильным, что был нарушен установленный порядок назначения на должность первого секретаря обкома – без стажировки в аппарате ЦК КПСС и практического опыта работы в партийных структурах. Таким образом, его утверждение на должность первого секретаря обкома партии Кашкадарьинской области состоялось на заседании Политбюро практически заочно. Фактически это была «ссылка» подальше от Центра.

Ислам Абдуганиевич был направлен на очень сложный участок. Социально-экономическая ситуация во всем Узбекистане была весьма непростой, а в Кашкадарьинской области она усугублялась еще и полным отсутствием у населения доверия к партийной элите из-за скомпрометировавшего себя в глазах народа предшествующего руководства. Вероятно, это назначение должно было сломить Ислама Абдуганиевича, но вместо этого оно стало переломным в его судьбе.

Он проработал в Карши около трех лет. Главной целью было завоевать доверие народа и изменить его отношение к власти, улучшить положение дел в области. И это ему удалось. Были построены около 300 км дорог, рынки, объекты социально-культурного назначения. Люди в области до сегодняшнего дня с теплотой вспоминают о днях работы Ислама Абдуганиевича Каримова.

Какие бы должности не занимал Ислам Каримов, он прежде всего оставался гражданином своей Родины, душой и сердцем желающим сделать свой народ счастливым и благополучным. И народ, чувствуя позитивные перемены в своей жизни, не только отвечал ему огромным доверием, но и являлся настоящим единомышленником своего лидера.

Его заслуги перед Родиной уже в те годы были отмечены такими высокими государственными наградами как орден «Трудового Красного Знамени» (1981) и орден «Дружбы народов» (1988).

23 июня 1989 года И.А. Каримов был избран первым секретарем ЦК Компартии Узбекистана и встал у руля правления Узбекистаном, который в те времена переживал драматические события.

Чтобы в полной мере ощутить, в какой обстановке пришел к высокой должности Ислам Абдуганиевич, обратимся к его собственным словам: «Вспомним 1989 год, когда еще господствовала советская коммунистическая система. В конце мая – в начале июня произошли зловещие события, получившие название «ферганской трагедии», которые потрясли весь бывший Союз и могли взорвать ситуацию не только в Узбекистане, но и во всей Средней Азии».

Именно в эти дни, когда обстановка в республике была предельно накалена, и земля буквально «полыхала» не только по всей Ферганской долине, но и в некоторых регионах Ташкентской, Сырдарьинской и других областей, Узбекистан обрел руководителя, отличавшегося личным мужеством и обладавшего государственным видением самой сути происходящих событий, особым чувством ответственности за свой народ и за свою страну.

Ислам Каримов понимал, что причинами такого положения дел стали обанкротившаяся административно-командная система, политика игнорирования национальных, экономических и социальных интересов республики, политика диктата и унижения народа. В памяти людей еще не зарубцевались раны, нанесенные оскорбительными так называемыми «хлопковыми» или «узбекскими делами», инициированными агонизирующим Центром.

Катастрофическая ситуация сложилась и в экономике, в первую очередь в силу ее выраженной сырьевой направленности. В республике, в особенности в густонаселенной Ферганской долине, чаша терпения людей, недовольных своим социально-экономическим положением, была переполнена.

Сейчас можно однозначно заявить, что именно Ислам Каримов остановил межнациональное противостояние, потушил зарождающийся пожар гражданской войны, сохранил жизни сотням тысячам, а может и миллионам людей, обеспечил мир и спокойствие как в нашей республике, так и во всем многонациональном центральноазиатском регионе.

Буквально на следующий день после избрания Ислама Каримова руководителем Узбекистана, то есть 24 июня 1989 года, на заседании правительства он решительно заявил: «Впредь мы не можем жить по-старому, и само время не позволит этого» и настойчиво, шаг за шагом приступил к реализации собственной, выстраданной и глубоко продуманной программы развития республики.

Наряду с другими кардинальными мерами, уже в августе 1989 года было принято беспрецедентное решение – выделить порядка 400 тысяч гектаров орошаемых земель под приусадебные участки почти для 2,5 миллионов семей. Это, несомненно, стало важнейшим этапом в решении острых социальных проблем, в сохранении мира и стабильности в стране в целом. Весь масштаб этого первоочередного преобразования нетрудно понять, если учесть лишь один исторический факт: за все предыдущие 72 года советской власти сельскому населению Узбекистана было выделено всего лишь около 300 тысяч гектаров земли.

Смелым политическим шагом Ислама Каримова стало принятие в октябре 1989 года закона «О государственном языке», который придал узбекскому языку, пребывавшему ранее очень долгое время на второстепенных ролях, статус государственного. Это имело важное значение для роста национального самосознания узбекского народа и явилось первой победой на пути обретения независимости.

Надо отметить, что Узбекистан в то время все еще оставался в составе СССР, в котором продолжала существовать жесткая командно-административная система, управлявшая всей гигантской страной. И хотя указанные решения противоречили политике Центра, они все же были приняты и реализованы.

По навязанным Узбекистану решениям, практически 80-90 процентов всех посевных площадей республики были заняты исключительно монокультурой – хлопком, что создавало большие социальные и экономические проблемы. И до Ислама Каримова не находилось лидера, который бы прислушался к людям и взял на себя ответственность за решение их насущных проблем.

Не занимать Исламу Каримову и личного мужества. Достаточно вспомнить как он, пренебрегая собственной безопасностью, на бушующих страстями митингах в Букинском и Паркентском районах Ташкентской области, силой слова убеждал людей и был услышан. Или как в конце 1991 года один, без охраны, вошел в полностью контролируемое экстремистами здание Наманганской областной администрации, где твердо и четко обозначил собственную позицию по строительству демократического и светского государства, исключающего проявление любого экстремизма, в том числе религиозного.

Приведенные факты отражают реальную действительность того непростого времени убедительнее многих слов и не требуют комментариев.

В марте 1990 года, к изумлению и недовольству Президента Советского Союза М.С. Горбачева и его окружения, республика первой учредила пост Президента, а 24 марта 1990 года на сессии Верховного Совета Узбекистана И.А. Каримов был избран Первым Президентом Республики Узбекистан.

21 июня 1990 года по инициативе И.А. Каримова на второй сессии Верховного Совета Узбекской ССР была принята «Декларация о суверенитете». Это стало смелыми и решающими шагами в борьбе за нашу Независимость и подтверждало, что многомиллионный народ больше не хочет жить под давлением коммунистической идеологии, диктуемой из Центра.

Необходимо отметить, что, несмотря на созданные юридические рамки, до подлинной Независимости предстояло еще пройти нелегкий путь. Кроме того, советское руководство, хотя и находилось на стадии терминальной агонии, все еще имело в своем распоряжении один из сильнейших в мире репрессивных аппаратов и могло в любой момент прекратить, как оно называло «парад суверенитетов».

Именно в такие времена настоящий лидер, почувствовав поддержку и доверие своего народа, проявляет твердость, мужество и решимость, принимая ответственность за его судьбу и страну в целом.

31 августа 1991 года на внеочередной шестой сессии 12 созыва Верховного Совета Узбекской ССР в своем выступлении И.А. Каримов провозгласил государственную независимость Республики Узбекистан. В тот же день он подписал закон «Об основах государственной независимости Республики Узбекистан».

Еще в августе 1990 года Ислам Каримов пошел на реорганизацию компартии, стремясь кардинально изменить её идеологию и политику, при этом на практике применяя народную мудрость: «Не построив нового дома – не разрушай старый». Правящая коммунистическая партия, располагавшая огромнейшими людскими и административными ресурсами, реформируется в народно-демократическую с принципиально новой идеологией и политикой.

На фоне падения авторитета коммунистической идеологии появляются такие альтернативные партии и движения, как «Бирлик» и партия «Эрк», провозгласившие себя оппозиционными.

Несмотря на всю сложность внутриполитической обстановки в стране, Ислам Каримов решается на смелый шаг – инициирует проведение всенародных выборов Президента на альтернативной и многопартийной основе, демонстрируя приверженность плюрализму и демократическим ценностям.

Выборы были проведены 29 декабря 1991 года на основе всеобщего, равного и прямого избирательного права при тайном голосовании. Абсолютным большинством голосов на этот высокий пост был избран Ислам Абдуганиевич Каримов. За него проголосовали 86% избирателей.

Одновременно с выборами Президента года проводился референдум по вопросу о независимости Узбекистана. Практически все, кто пришел голосовать, высказались за независимый и суверенный Узбекистан.

Убедительная победа, без сомнения, придала Исламу Каримову еще большую уверенность в проводимом им курсе по укреплению независимости и осуществлению долгожданных политических и экономических реформ, подтвердив легитимность его нахождения на президентском посту.

В исторически короткий срок был разработан и принят основной закон – Конституция Республики Узбекистан, в которой были четко сформулированы основные принципы государственного и общественного строительства в стране. Принимая самое непосредственное участие в работе над ней, Ислам Абдуганиевич лично подробно изучил Конституции таких стран, как США, ФРГ, Япония, Канада, Франция, Португалия, Италия, Швеция, Турция, Испания, Индия, Пакистан и Египет, чтобы использовать их конституционный опыт в работе над Основным законом Республики Узбекистан.

Возглавляя комиссию по разработке новой Конституции, Ислам Абдуганиевич считал, что основным посылом в этой работе, должно быть видение Узбекистана в качестве суверенного демократического государства с великим будущим, в основе которого лежат принципы гуманизма и обеспечения прав и свобод граждан, независимо от национальности, вероисповедания, социального положения и политических убеждений.

В течение трех месяцев, проект Конституции проходил всенародное обсуждение, в ходе которого было внесено и рассмотрено комиссией более 6 тысяч предложений.

8 декабря 1992 года Верховный Совет Узбекистана принял этот исторический документ.

Новая Конституция неразрывно связывает граждан и государство правами и обязанностями. В этом отношении документ вобрал в себя почти все положения Всемирной декларации прав человека: неприкосновенность жизни, личности и свободы человека.

Принципиальное значение имело новое отношение к собственности как основе строительства современного общества. Частная собственность была объявлена в Конституции не только равноправной с другими формами собственности, но и находилась под защитой государства и ее институтов. Необходимо отметить, что ранее в правовой системе бывшего СССР всячески пытались обойти понятие «частной собственности» подменяя ее понятием «личной собственности».

После многолетней однопартийной монополии были созданы юридические основы организации и структуры государственной власти по принципу разделения властей: законодательной, исполнительной, судебной.

Особо следует отметить, что при разработке проекта новой Конституции строго соблюдались положения фундаментальных документов ООН и принципы международного права.

Даже самые взыскательные эксперты из европейских стран и США, а также многочисленные эксперты ООН и Совета по безопасности и сотрудничеству в Европе (СБСЕ), внимательно проанализировав принятый Верховным Советом Закон, признали, что он соответствует общепринятым демократическим нормам. Поэтому Ислам Абдуганиевич с полным правом отмечал: «Конституция – великое наше достижение».

И.А. Каримов неоднократно переизбирался Президентом Республики Узбекистан на альтернативной основе путем прямого всеобщего тайного голосования, получая каждый раз абсолютное большинство голосов избирателей. Так было 9 января 2000 года; 23 декабря 2007 года; 29 марта 2015 года.

В настоящее время в стране действуют четыре политические партии, имеющие свои программы действий и электорат, участвующие в выборах всех уровней: Президента страны, депутатов Олий Мажлиса и местных Кенгашей. Это Народно-демократическая партия Узбекистана, Социал-демократическая партия Узбекистана «Адолат», Демократическая партия Узбекистана «Миллий тикланиш», Движение предпринимателей и деловых людей – Либерально-демократическая партия Узбекистана. Кроме того, в стране активную работу проводит Экологическое движение Узбекистана.

Целенаправленно, поэтапно проводилась работа по демонтажу тоталитарной, централизованной системы управления государством и экономикой, формированию основ нового политического и государственного устройства Независимого Узбекистана, созданию целостной системы конституционных, представительных органов власти в центре и на местах.

Главой государства была создана эффективная система исполнительной власти, способная реализовывать принимаемые законы, обеспечивать защиту гражданских прав и свобод, проводить политические и экономические реформы, но в своей деятельности была подотчетна перед Олий Мажлисом (парламентом) и Президентом. В областях, районах и городах действует институт хокимов, отвечающих за развитие территорий.

Совершенно на новой основе и в короткие сроки была сформирована система правоохранительных органов и национальной безопасности, образованы собственные Вооруженные силы, во главе которых стоял Верховный главнокомандующий – Президент Республики Узбекистан Ислам Абдуганиевич Каримов.

При этом если территориальная подчиненность структурных подразделений министерства внутренних дел и органов государственной безопасности были в принципе устоявшимися в пределах одной республики, то в Вооруженных силах все было не так просто.

В Узбекистане не было собственных вооруженных сил, на ее территории располагались воинские части обширного Туркестанского военного округа, охватывающего несколько республик.

Все эти вопросы требовали безотлагательного решения, с учетом тревожных процессов, происходивших вокруг Узбекистана, особенно в Таджикистане и Афганистане.

В целом была проведена колоссальная работа по созданию собственных Вооруженных сил без существенной потери боеспособности составляющих ее воинских частей. Наряду с этим были реформированы органы правопорядка и национальной безопасности. Таким образом, была создана такая система, которая и сейчас обеспечивает надежную защиту суверенитета, конституционного строя, территориальной целостности и общественного порядка в стране.

И.А. Каримов уделял большое внимание формированию и укреплению системы судебной власти, её демократизации и либерализации, обеспечению независимости, объективности и беспристрастности суда. Была проведена специализация судов, реформирован институт кассации, введен апелляционный порядок пересмотра дел, обеспечено равенство сторон на всех стадиях судопроизводства.

Одной из важных особенностей демократического развития Узбекистана стало создание эффективно действующей системы национальных институтов по правам человека: Уполномоченный Олий Мажлиса по правам человека (Омбудсман), Национальный центр по правам человека, Институт мониторинга действующего законодательства при Президенте Республики Узбекистан. Не дублируя друг друга, обладая независимостью и самостоятельностью, они способствуют соблюдению принципа верховенства закона в обществе, защите прав граждан в соответствии с законодательством, осуществляют мониторинг их реализации.

Гарантирована свобода деятельности органов самоуправления граждан, политических партий, движений, профессиональных союзов, общественных объединений и фондов, негосударственных некоммерческих организаций (ННО), независимых средств массовой информации, которые все вместе составляют институциональную структуру гражданского общества в Узбекистане. Росло не только их количество, но и эффективность их работы.

Огромное значение в жизни народа Узбекистана имеет такой уникальный, зародившийся в глубине веков общественный институт самоуправления, как махалля. В годы независимости были возрождены и получили развитие такие традиции, связанные с жизнью махалли, как добрососедство и взаимное уважение, толерантность, милосердие, забота о нуждающихся в поддержке людях.

Сегодня около 10 тысяч органов самоуправления граждан выполняют свыше 30 функций, которые ранее были прерогативой местных органов государственной власти, в частности, эффективно решают многие вопросы социально-экономического развития на местах, утверждения в обществе духовно-нравственных ценностей, воспитания гармонично развитого молодого поколения, повышения занятости населения, охраны окружающей среды и благоустройства территории.

Ни одну страну нельзя представить без таких атрибутов государственности, как флаг и герб. И здесь необходимо отметить такой малоизвестный факт о том, что автором этих важнейших атрибутов независимого Узбекистана является Ислам Абдуганиевич Каримов. Ему же принадлежит авторство по созданию таких наград как:

Орден «Мустакиллик» («Независимость»);

Орден «Амир Темур»;

Орден «Буюк хизматлари учун» («За великие заслуги»).

С обретением независимости начинается активная внешнеполитическая деятельность Президента И.А. Каримова.

Необходимо было решить важнейшую для того периода задачу – добиться признания Узбекистана в качестве суверенного, независимого государства, полноправного субъекта международного права. Нужны были конкретные дела, кардинальные изменения, за которыми наблюдал весь мир.

2 марта 1992 года Узбекистан, как полноправный субъект международного права, был принят в Организацию Объединенных Наций. Это ознаменовало качественно новый этап в развитии республики, открылась возможность для активного международного экономического, научно-технического и культурного сотрудничества. С Узбекистаном установили дипломатические отношения 133 страны. Узбекистан стал членом более 100 международных организаций, активно участвуя в работе таких авторитетных международных структур, как Организация Объединенных Наций, Организация исламского сотрудничества, Шанхайская организация сотрудничества, Организация по безопасности и сотрудничеству в Европе, Содружество Независимых Государств и др., внося значительный вклад в решение многих проблем регионального и глобального развития.

И здесь необходимо было решить фундаментальную проблему – создать практически с нуля аппараты внешнеполитической и внешнеэкономической деятельности. Самым трудным вопросом была нехватка квалифицированных кадров, подготовкой которых было решено заниматься у себя в Узбекистане, опираясь на талантливую молодежь нашего народа.

Кроме того, признанием международного авторитета Узбекистана явилось участие И.А. Каримова в Совещании по безопасности и сотрудничеству в Европе, проходившем в Хельсинки в июле 1992 года, где он председательствовал на его заседании и обсуждал заключительный документ СБСЕ «Вызов времени перемен». И.А. Каримов также неоднократно выступал на сессиях Генеральной ассамблеи ООН и других международных организаций, предлагая свой, порой неординарный, но всегда честный, исходящий от сердца подход к решению животрепещущих международных проблем.

Он одним из первых с высокой трибуны ООН поставил вопрос о том, что являющиеся «чумой» ХХI века терроризм и тесно связанный с ним наркобизнес можно уничтожить только совместными усилиями, предложил конкретные меры по формированию в Центральной Азии «пояса безопасности». Эти инициативы были реализованы при создании Центральноазиатского регионального информационного координационного центра по борьбе с незаконным оборотом наркотических средств, психотропных веществ и их прекурсоров (ЦАРИКЦ), а также открытии в Узбекистане штаб-квартиры Региональной антитеррористической структуры (РАТС) ШОС.

Ислам Абдуганиевич инициировал и последовательно прилагал усилия по созданию в Центральной Азии зоны, свободной от ядерного оружия, окончательное формирование которой было закреплено Протоколом о гарантиях безопасности к Договору о Зоне свободной от ядерного оружия в Центральной Азии, подписанным «пятеркой» ядерных государств – США, Великобританией, Францией, Китаем и Россией.

Следует отметить, что Узбекистан является одним из государств-основоположников ШОС и уже дважды председательствовал в этой организации.

Так, в июне 2016 года в Ташкенте, в период председательствования Республики Узбекистан в Шанхайской организации сотрудничества, состоялось заседание Совета глав государств-членов ШОС. Были приняты важные документы и решения по совершенствованию деятельности ШОС и дальнейшем расширении сотрудничества в различных направлениях.

Под руководством Президента И.А. Каримова была разработана Концепция внешнеполитической деятельности Республики Узбекистан, в основу которой легло миролюбие и невмешательство во внутренние дела других государств, решение возникающих противоречий и конфликтов только мирным, политическим путем. В 2012 году этот документ был утвержден парламентом страны.

Ислам Каримов неоднократно заявлял, что Узбекистан твердо придерживается позиции разрешения любых противоречий только политическим и мирным путем, без присоединения к какому-либо военно-политическому блоку, не допуская размещения на своей территории иностранных военных баз и пребывания своих военнослужащих за пределами страны.

Он всегда подчеркивал, что «нашему народу нужны мир и спокойствие. Это – желание народа Узбекистана, это – цель нашего народа, это – его твердое решение».

За выдающийся вклад в дело образования суверенного и независимого Узбекистана, создание демократического правового государства, обеспечение гражданского мира и национального согласия и проявленные при этом стойкость и мужество И.А. Каримов был удостоен звания «Узбекистон Кахрамони» (Герой Узбекистана, 1994 г.), и награжден орденами «Мустакиллик» (Независимость, 1996 г.) и «Амир Темур» (1997 г.).

Деятельность Ислама Абдуганиевича Каримова была также высоко оценена на международном уровне такими государственными наградами, как:

— Почётный Знак Отличия Президента Украины (Украина), 1992 год.

— Большой орден «Мугунхва» (Республика Корея), 1995 год.

— Орден «За заслуги» Кавалера Большого Креста Итальянской Республики (Италия), 1997 год.

— Орден «Алтын Кыран» (Казахстан), 1997 год.

— Орден «Князя Ярослава Мудрого» I степени (Украина), 1998 год.

— Большой крест ордена «Витаутаса Великого» (Литва), 2002 год.

— Орден «За гражданские заслуги» высшей степени отличия (Испания), 2003 год.

— Орден «За заслуги» I степени (Польша), 2003 год.

— Орден «Золотое Руно» (Грузия), 2003 год.

— Орден «Стара Планина» (Болгария), 2003 год.

— «Орден Спасителя» (Греция), 2003 год.

— Золотой орден и почетное звание «Turkmenistanyn Hormatly il yasulusy» (Туркменистан), 2007 год.

— Орден «Три звезды» (Латвия), 2008 год.

— Президентский орден «Доблести» (Грузия), 2013 год.

— Орден «Крест Признания» I степени (Латвия), 2013 год.

— Орден «Magtymguly Adyndaky Halkara Bayragy» и Международная премия «Махтумкули» (Туркменистан), 2014 год.

 

С первых дней независимости Ислам Каримов выработал основы национально-государственного, социально-экономического и духовно-нравственного обновления страны, известного ныне как «узбекская модель», в основу которой легли пять принципов:

— приоритет экономики над политикой, свобода производства от идеологии;

— государство – главный реформатор;

— приоритет закона во всех сферах общественной жизни;

— сильная социальная политика с учетом сложной демографической ситуации;

— переход к рыночной экономике с учетом объективных экономических законов, эволюционным поэтапным путем, без «революционных прыжков».

Результатом проведения И.А. Каримовым комплексных реформ стали, прежде всего, последовательная реализация и углубление структурных преобразований в экономике, обеспечение устойчивой и бесперебойной работы всех ее финансовых институтов и отраслей реального сектора, широкое внедрение рыночных механизмов, диверсификация, непрерывное техническое и технологическое обновление и развитие производства, привлечение для этого значительных инвестиций, в том числе иностранных. Все это способствовало наращиванию потенциала, повышению конкурентоспособности страны, формированию прочного фундамента для дальнейшего поступательного развития.

Важное место в национальной экономике занимает малый и частный бизнес. Развитие частной собственности и частного предпринимательства было определено в стране одним из важнейших направлений экономической политики. Для представителей частного сектора установлены льготы и преференции, обеспечен доступ к сырьевым ресурсам.

В стране созданы абсолютно новые для нашей республики такие высокотехнологичные отрасли промышленности, как нефтехимия и автомобилестроение. Получили новое развитие фармацевтика, химическая промышленность, сельскохозяйственное и железнодорожное машиностроение, а также производство электротехники, текстильной продукции и современных строительных материалов.

Построены такие уникальные промышленные объекты, как Устюртский и Шуртанский газохимические комплексы, Бухарский нефтеперерабатывающий завод, Кунградский содовый завод, Дехканабадский завод калийных удобрений, автомобильные заводы в Андижанской, Самаркандской, Ташкентской и Хорезмской областях.

В стране создана современная дорожно-транспортная и инженерно-коммуникационная инфраструктура, в том числе построены железнодорожные линии Ангрен – Пап с уникальным тоннелем через горный перевал Камчик, Ташгузар – Байсун – Кумкурган. Открыто первое в Центральной Азии высокоскоростное железнодорожное сообщение по маршрутам Ташкент – Самарканд – Бухара – Карши. Модернизированы международные аэропорты, созданы международный центр логистики на базе аэропорта «Навои» и Узбекская национальная автомагистраль.

Современное государство невозможно представить без развитой инфраструктуры. Быстрыми темпами проводилась работа по повышению национального потенциала в области информационно-коммуникационных технологий и их широкому внедрению во все сферы народного хозяйства. Разработана и реализуется Программа развития и модернизации инженерно-коммуникационной и дорожно-транспортной инфраструктуры.

За годы независимости кардинально преобразился облик страны, ее городов и сел. Сегодня весь Узбекистан фактически представляет собой огромную строительную площадку. Ежегодно вводятся в строй новые промышленные предприятия, строятся учебные заведения, учреждения здравоохранения, другие социальные объекты. Особое внимание уделяется жилищному строительству, масштабы которого впечатляют.

По инициативе Ислама Абдуганиевича, в целях создания для жителей сел современных, приближенных к городским, жилищных условий, была принята Государственная программа по строительству в сельской местности индивидуального жилья по типовым проектам с выделением долгосрочных ипотечных кредитов на льготных условиях.

Ключевыми факторами значительных успехов в сельском хозяйстве стали, в первую очередь, организация фермерского движения и создание всех условий для его развития, превращения в решающую силу на селе, в опору общества, укрепление у дехкан чувства истинного хозяина земли, собственника, рост их заинтересованности в результатах своего труда.

В настоящее время почти вся сельскохозяйственная продукция в стране производится фермерскими хозяйствами. Узбекистан не только обеспечивает свое население основными продуктами питания, но и экспортирует пшеницу, а также около 200 видов свежей и переработанной плодоовощной продукции.

Такие устойчивые достижения в экономике позволяют осуществлять эффективную социальную политику, прежде всего в области образования, здравоохранения и адресной поддержки различных слоев населения.

О высокой эффективности системной государственной политики в области здравоохранения свидетельствует то, что сегодня всем жителям Узбекистана обеспечен равный доступ к высококвалифицированным медицинским услугам. Сформирована принципиально новая система гарантированной государством бесплатной экстренной медицинской помощи и сеть специализированных научно-практических медицинских центров. Во всех областях действуют многопрофильные, медицинские, перинатальные и скрининг центры. Работа учреждений здравоохранения основана на передовых технологиях профилактики, диагностики и лечения, отвечающих стандартам ВОЗ.

В марте 1993 года Указом Первого Президента Республики Узбекистан в целях поощрения особых заслуг по охране материнства и детства, укрепления здоровья, духовного, нравственного и физического воспитания подрастающего поколения, привития ему чувства патриотизма и любви к своей Родине, а также за активное участие в развитии благотворительной деятельности на благо детей была учреждена государственная награда – орден «Соғлом авлод учун» («За здоровое поколение»).

В апреле этого же года был создан Международный благотворительный фонд «Cоғлом авлод учун», первый неправительственный фонд в истории независимого Узбекистана.

Была также разработана и принята государственная программа «Здоровая мать – здоровый ребенок», главной целью которой является улучшение охраны материнства и детства в нашей стране и получившей признание мирового сообщества.

За годы независимости в стране более чем в три раза сократилась материнская и детская смертность. Растут общие показатели здоровья населения, в том числе, что особенно важно, детей и молодежи. Улучшилось качество жизни и здоровье людей. Средняя продолжительность жизни у мужчин увеличилась с 66 до 73,5 лет, а у женщин – до 76 лет.

Так на деле проявился определенный Президентом Исламом Каримовым главный критерий всех преобразований в стране – «Реформы не ради реформ, а для человека».

Полностью отказавшись от старых догм и стереотипов, по инициативе Ислама Каримова была разработана и реализована на практике масштабная Национальная программа по подготовке кадров, кардинальная реформа системы образования на основе самых современных международных стандартов. В Узбекистане это стало главным приоритетом государственной политики. В стране успешно действуют филиалы ряда таких ведущих вузов Европы и Азии, как Вестминстерский университет, Сингапурский институт развития менеджмента, Туринский политехнический университет, Российский университет нефти и газа, Московский государственный университет, Российский экономический университет, южнокорейский университет Инха.

Ислам Каримов непосредственно руководил работой по созданию и воплощению в жизнь принципиально новой системы воспитания подрастающего поколения, в корне изменившей мышление и мировоззрение нашей молодежи.

На основе новых образовательных стандартов и учебных программ, общечеловеческих и национальных ценностей миллионы детей, юношей и девушек страны получают образование и воспитание такого высокого уровня, которое позволяет им находить свое достойное место в жизни, наглядно демонстрируя эффективность образовательной модели Узбекистана, ее конкурентоспособность на международной арене.

Это подтверждает и исследование, проведенное Всемирной организацией интеллектуальной собственности, согласно которому по уровню развития системы образования, в том числе доле средств, выделяемых на образовательные цели, Узбекистан занимает пятое место в мире.

За большой вклад в развитие экономики, науки и образования Ислам Абдуганиевич был избран почетным доктором и академиком ряда университетов зарубежных государств:

— Почетный профессор Туркестанского государственного университета им. Ахмада Ясави (Казахстан), март 1992 года.

— Почетный профессор Университета Зитоуна (Тунис), 1992 год.

— Доктор экономических наук Университета «Соган» (Республика Корея), 1992 год.

— Почетный профессор Университета Аль-Азхар (Египет), 1992 год.

— Почетный доктор права Университета Джавахарлала Неру (Индия), 1994 год.

— Почетный доктор наук Бакинского государственного университета (Азербайджан), 1996 год.

— Почетный член президиума Международной академии наук, образования, промышленности и искусств (США), 1997 год.

 

— Почетный доктор наук Российской экономической академии им. Г.В. Плеханова (Россия), 1998 год.

— Действительный член, академик Академии наук авиации и воздухоплавания (Россия), 1998 год.

— Почетный член, академик Международной академии высшей школы (Россия), 1999 год.

— Почетный профессор экономики Университета Фонтис (Нидерланды), 2000 год.

— Член Международного клуба почетных докторов наук Российской экономической академии им. Г.В. Плеханова (Россия), 2000 год.

— Почетный профессор Московского государственного университета им. М.В. Ломоносова (Россия), 2001 год.

— Почетный профессор Университета Васеда (Япония), 2002 год.

— Почетный доктор Университета Сока (Япония), 2002 год.

— Профессор экономики Университета Сорбонны-Париж IV (Франция), 2003 год.

— Иностранный член Академии горных наук России с награждением золотым знаком «Горняк России» (Россия), 2004 год.

— Почетный доктор наук Киевского национального университета им. Тараса Шевченко (Украина), 2004 год.

К ключевым звеньям работы, направленной на формирование здоровой, интеллектуально и духовно развитой молодой смены, относится создание по инициативе главы государства сети почти из 300 детских школ музыки и искусства, а также трехступенчатой системы массового привлечения подрастающего поколения к спорту.

В эту систему входят ставшие традиционными спортивные игры школьников «Умид ниҳоллари», учащихся профессиональных колледжей и академических лицеев «Баркамол авлод» и студенческая Универсиада. Повсеместно, даже в самых отдаленных районах, построены сотни новых, современных спорткомплексов, стадионов и других спортивных объектов, полностью реконструированы действующие. Уникальная практика популяризации спорта, ориентированная в первую очередь на молодежь, способствует формированию философии здорового образа жизни у всего населения страны.

По инициативе Ислама Абдуганиевича Каримова был создан Фонд развития детского спорта, попечительский совет которого возглавлял он лично. Благодаря Фонду миллионы детей по всему Узбекистану получили возможность заниматься любимыми видами спорта в современных залах и стадионах. Это стало совершенно новым для нашей страны подходом в популяризации здорового образа жизни, который закреплен в Концепции «Здоровое подрастающее поколение – залог будущего страны», что создало основу для высоких достижений спортсменов Узбекистана, которые хорошо видны на примере множества завоеванных ими за годы независимости наград в ходе различных международных соревнований. Особенно престижны для страны олимпийские медали. Всего в ходе Олимпийских игр наши спортсмены стали обладателями 13 золотых, 9 серебряных и 19 бронзовых медалей. На паралимпийских играх достижения представителей Узбекистана отмечены 8 золотыми, 7 серебряными и 17 бронзовыми медалями.

К настоящему времени в Республике Узбекистан действуют более 80 спортивных федераций. Их основными задачами являются координация и развитие спорта в стране.

За развитие спорта в Узбекистане, пропаганду и популяризацию здорового образа жизни Ислам Каримов получил международное признание и был награжден высокими спортивными наградами:

 Золотой орден Международного олимпийского комитета, 1996 год.

 Золотой орден и медаль Азиатского олимпийского совета, 1996 год.

 Золотой орден Международной федерации объединённых стилей борьбы (FILA), 1999 год.

 Золотой орден Ассоциации национальных олимпийских комитетов (АНОК), 2001 год.

 Золотой орден Международной Ассоциации Кураш (IKA) 2002 год.

 Золотая медаль Международной федерации футбола (FIFA), 2012 год.

 Золотой орден Азиатского паралимпийского комитета, 2013 год.

 Золотой орден Международной любительской федерации САМБО (FIAS).

 Золотая медаль Международного олимпийского комитета, 2015 год.

 Золотое ожерелье Азиатского олимпийского совета 2015 год.

 Премия в номинации «Человек года» Азиатской шахматной федерации, 2015 год.

 Золотое ожерелье Международной ассоциации любительского бокса (AIBA), 2016 год.

Islom Karimov rasmlari : rasmlar

Islom Karimov haqida. Islom Karimov tarjimai hol. Hayoti va ijodi. Asarlari.

Islom Abdug‘aniyevich Karimov 1938 yilning 30 yanvarida Samarqand shahrida oddiy xizmatchi oilasida tavallud topdi. Uning oilasida har kungi og‘ir mehnat yashash uchun pul topishning yagona usuli edi.

Uning bolaligi urush va urushdan keyingi yillarga to‘g‘ri keldi. U va uning barcha yaqinlari bir burda nonning haqiqiy bahosini bilganiga qarmasdan, qiyinchilik va yo‘qchilikni boshidan kechirdi, ular minglab vatandoshlarimiz kabi Ikkinchi jahon urushi vaqtida O‘zbekistonga evakuatsiya qilingan kishilar bilan o‘z uyi va tuz-nonini baham ko‘rgandi.

Islom Karimov 1945 yilda Samarqanddagi A.S.Pushkin nomidagi 21-maktabga o‘qishga kirib, uni oltin medal bilan tamomladi. O‘quvchilik yillari mobaynida ko‘p adabiyotlarni, ayniqsa, tarix bo‘yicha adabiyotlarni o‘qidi. U aniq fanlarni yoqtirardi, shaxmatga, modellashtirish va stol tennisiga qiziqardi.

1955 yilda Islom Abdug‘aniyevich O‘rta Osiyo politexnika institutiga o‘qishga kirdi. 1960 yilda uni tamomlab va “muhandis-mexanik” mutaxassisligi bo‘yicha diplom olib, “Toshselmash” zavodida o‘z mehnat faoliyatini boshladi va qisqa davr ichida usta yordamchisi, usta va texnolog kabi lavozimlarda ishlashga ulgurdi. Bu zavod qishloq xo‘jaligi texnikasining har xil turlarini, shu jumladan paxta terish mashinalarini ishlab chiqarardi. Ular O‘zbekiston va boshqa respublikalar dehqonlarining mehnatini yengillashtirardi, shuningdek, boshqa mamlakatlarga eksport qilinardi. Islom Abdug‘aniyevich uchun bularning barchasini vujudida his qilish, ishlab chiqarishda tajriba orttirish, zavod hayotining “murakkab” va “ijobiy” tomonlarini ko‘rish muhim edi.

O‘zining intiluvchanligi, bilimdonligi va tashkiliy fazilatlari tufayli 1961 yilda u sobiq Sovet Ittifoqining harbiy-sanoat majmuasining yirik korxonalaridan birida — Toshkent aviatsiya zavodida muhandis lavozimiga tayinlandi. Bu yerda u 1966 yilgacha ishlab, yetakchi muhandis-konstruktor lavozimigacha ko‘tarildi.

Taqdir unga kulib boqmagandi. U qator qiyinchiliklar va to‘siqlarni bartaraf etishi lozim edi. Bu esa uning xarakterini toblar, uni yanada mustahkam qilardi. U hayot yo‘lini, avvalambor, o‘z kuchi va bilimlariga tayanib bosib o‘tdi. Maktab yillarida, institutda, ishlab chiqarishdagi mehnat faoliyatida va iqtisodiy ta’lim olayotganida va dissertatsiyasini himoya qilganida ham u o‘z kuchi va bilimiga tayandi.

U ishlab chiqarishdan ajralmagan holda ta’lim oldi.

Aynan shu tarzda 1967 yilda u Toshkent xalq xo‘jaligi institutining kechki bo‘limini tamomladi.

1973 yilda Toshkent xalq xo‘jaligi institutida “O‘zbekiston SSR sanoatining tarmoq tuzilishi va uni takomillashtirishning asosiy yo‘nalishlari” mavzusida nomzodlik dissertatsiyasini himoya qildi.

1975 yilda Moskvada nufuzli Xalq xo‘jaligi boshqaruvi institutida iqtisodiy-matematik usullar va hisoblash texnikasini qo‘llagan holda ishlab chiqarish va rejalashtirishni boshqarish, tashkil qilish zamonaviy usullari sohasi bo‘yicha tahsil oldi.

1994 yilda unga iqtisod fanlari doktori ilmiy darajasi, “makroiqtisodiyot” ixtisosligi bo‘yicha professor ilmiy unvoni berildi. U O‘zbekiston Fanlar akademiyasining “iqtisodiyot” ixtisosligi bo‘yicha haqiqiy a’zosi etib saylandi.

1966 yildan e’tiboran Islom Abdug‘aniyevich O‘zbekiston Davlat reja qo‘mitasiga o‘tib, fan bo‘limi bosh mutaxassisi lavozomidan Davlat reja qo‘mitasi raisining birinchi o‘rinbosari lavozimigacha yo‘lni bosib o‘tdi, jiddiy va o‘ziga xos fikrlaydigan iste’dodli iqtisodchi obro‘siga erishdi.

1983 yilda Moliya vaziri, 1986 yilda Ministrlar Kengashi raisining o‘rinbosari — O‘zbekiston Davlat reja qo‘mitasi raisi bo‘ldi.

Iqtisodchi, nazariyachi va amaliyotchi Islom Karimov xo‘jalik yuritishning ma’muriy-buyruqbozlik tizimi butunlay noto‘g‘riligini ko‘rib anglagan. Respublikaning moliyaviy-iqtisodiy rivojlanishi rejalarini shakllantirgan Davlat reja qo‘mitasida va Moliya vazirligida xizmat pillapoyalaridan o‘tayotib, tahliliy tafakkurga ega bo‘lgan holda hech kimga ma’lum bo‘lmagan yuzaga kelgan muammolarni ich-ichidan his qilardi.

1986 yilda O‘zSSR Davlat reja qo‘mitasi raisi bo‘lgan Islom Abdug‘aniyevich vaziyatni chuqur o‘rganganidan keyin respublika iqtisodiy talofat oldida turganini angladi. U vaziyatni tushungan va uni yaxshi tomonga o‘zgartishni xohlagan holda O‘zbekiston Kompartiyasi Markaziy qo‘mitasiga “O‘zbekiston iqtisodiyoti rivojlanishi muammolari va istiqbollari haqida”gi ma’lumotnoma tayyorladi.

1990 yil mart oyida M.S.Gorbachev va uning atrofidagilarni hayron qoldirib, O‘zbekiston ittifoqdosh respublikalardan birinchi bo‘lib Respublika Prezidenti lavozimini joriy qildi. 1990 yil 24 mart kuni Oliy Sovetning sessiyasida I.A.Karimov O‘zbekiston Respublikasining Birinchi Prezidenti etib saylandi.

1990 yil 21 iyunda O‘zbekiston SSR Oliy Sovetining ikkinchi sessiyasida I.A.Karimovning tashabbusi bilan “Mustaqillik to‘g‘risidagi deklaratsiya” qabul qilindi. Bu mustaqillik kurash borasidagi jasur va hal qiluvchi qadamlardan bo‘lib, ular ko‘p millionli xalqimiz Moskva markazidan aytilgan kommunistik mafkuraning bosimi ostida boshqa yashashni istamasligining tasdig‘i bo‘ldi.

Ta’kidlash joizki, yaratilgan huquqiy asoslarga qaramay, haqiqiy mustaqillikka hali ancha yo‘l bosish zarur edi. Bundan tashqari, Moskva rahbariyati loqaydlik kayfiyatida bo‘lishiga qaramasdan o‘z tasarrufida dunyodagi eng kuchli qatag‘on qiluvchi apparatlardan biriga ega edi va istalgan vaqtda “suverenitetlar paradi”ni bekor qilishi mumkin edi.

Aynan shunday vaqtda haqiqiy yetakchi o‘z xalqining qo‘llab-quvvatlashini va ishonchini his qilib, mamlakat taqdiri uchun mas’uliyatni o‘z zimmasiga oldi va qat’iyatlilik, mardlik hamda jasorat namunasini ko‘rsatdi.

1991 yil 31 avgustda 12 chaqiriq O‘zbekiston SSR Oliy Sovetining navbatdan tashqari oltinchi sessiyasida I.A.Karimov O‘zbekiston Respublikasining davlat mustaqilligini e’lon qildi. O‘sha kunning o‘zida “O‘zbekiston Respublikasining Davlat mustaqilligi asoslari to‘g‘risida”gi Qonunga imzo chekdi.

1990 yilning avgustidayoq Islom Karimov kompartiyani qayta tashkil qilishga kirishdi, xalqimizning “Yangi uyni qurmay turib, eskisini buzmang” degan dono fikrini qo‘llab-quvatlab, uning mafkurasi va siyosatini amalda tubdan o‘zgartirishga harakat qildi. Odamlar va ma’muriyat ulkan zaxiralari bo‘lgan hukmron partiya mutlaqo yangi mafkura va siyosatiga ega xalq demokrtatik partiyasiga o‘zgartirildi.

Kommunistik partiyaning obro‘si tushib ketgan lahzada o‘zlarini muxolif deb e’lon qilgan “Birlik” va “Erk” partiyasi kabi muqobil partiyalar va harakatlar paydo bo‘ldi.

Mamlakatdagi ichki siyosiy vaziyat murakkabligiga qaramay, Islom Karimov fikrlar xilma-xilligini va demokratik qadriyatlarga sadoqatni namoyon qilgan holda dadil qadam qo‘yishga — ko‘p partiyaviylik va muqobillik asosida saylov o‘tkazishga qaror qildi.

 

Suveren va mustaqil O‘zbekistonning tashkil topishiga, insonparvar demokratik huquqiy davlat barpo etilishiga, fuqarolararo tinchlik va milliy totuvlik ta’minlanishiga qo‘shgan misli ko‘rilmagan hissasi uchun hamda qat’iyligi va jasurligi uchun “O‘zbekiston Qahramoni” (1994, 001-sonli yulduz), “Mustaqillik” (1996, 002-sonli orden), “Amir Temur” (1997, 003-sonli) ordenlari bilan taqdirlandi.

Islom Abdug‘aniyevich Karimovning faoliyati xalqaro darajada ham yuksak baholandi. U boshqa mamlakatlarning quyidagi mukofotlari bilan taqdirlangan:

— Ukraina Prezidentining Faxriy nishoni (Ukraina), 1992 yil.

— “Mugunxva” ordeni (Koreya Respublikasi), 1995 yil.

— “Italiya Respublikasi oldidagi xizmatlari uchun” Katta Xochi kavaleri ordeni (Italiya), 1997 yil.

— “Altin iran” (Oltin burgut) ordeni. Qozog‘iston, 1997 yil.

— Birinchi darajali “Dono Yaroslav” ordeni (Ukraina), 1998 yil.

— “Ulug‘ Vitautas” ordeni (Litva), 2002 yil.

— “Fuqarolik xizmatlari uchun” ordeni (Ispaniya), 2003 yil.

— “Xizmatlari uchun” birinchi darajali ordeni (Polsha), 2003 yil.

— “Oltin Runo” ordeni (Gruziya), 2003 yil.

— “Stara Planina” ordeni (Bolgariya), 2003 yil.

— “Xaloskor” ordeni” (Gretsiya), 2003 yil.

— “Turkmenistanyn Hormatly il yasulusy” (Turkmaniston), 2007 yil oktyabr.

— “Uch yulduz” ordeni (Latviya), 2008 yil.

— “Jasorat” prezident ordeni (Gruziya), 2013 yil.

— Birinchi darajali “E’tirof xochi” ordeni (Latviya), 2013 yil.

— “Magtymguly Adyndaky Halkara Bayragy” ordeni va “Maxtumquli” xalqaro mukofoti (Turkmaniston), 2014 yil.

Mustaqillikning ilk kunlaridan boshlab Islom Karimov milliy davlatchilik, mamlakatimizni ijtimoiy-iqtisodiy va ma’naviy-axloqiy yangilash, bugungi kunda butun dunyoda mashhur “o‘zbek modeli” asoslarini ishlab chiqdi. U quyidagi beshta tamoyildan iboratdir:

— iqtisodiyotning siyosatdan ustunligi, ishlab chiqarishning mafkuradan xoliligi;

— davlat — bosh islohotchi;

— qonunning ijtimoiy hayotning barcha sohalarida ustuvorligi;

— kuchli ijtimoiy siyosatni murakkab demografik vaziyatni hisobga olgan holda amalga oshirish;

— bozor iqtisodiyotiga xolisona iqtisodiy qonunlarni hisobga olib “inqilobiy sakrashlarsiz”, bosqichma-bosqich o‘tish.

Avvalambor, iqtisodiyotda tarkibiy o‘zgarishlarning izchil tatbiq etilishi va chuqurlashtirilishi, uning moliyaviy institutlari va real sektor tarmoqlari barqaror va uzluksiz faoliyat ko‘rsatishi, bozor mexanizmlari keng joriy etilishining ta’minlanishi, ishlab chiqarishning diversifikatsiya qilinishi, uzluksiz texnik va texnologik jihatdan yangilab borilishi va rivojlanishi, buning uchun juda katta investitsiyalar, shu jumladan xorijiy investitsiyalar jalb etilishi I.A.Karimov tomonidan kompleks islohotlar o‘tkazilganligining natijasidir. Bularning barchasi mamlakatimiz salohiyatini, raqobatbardoshligini oshirishga, yanada izchil rivoj topishi uchun mustahkam fundament shakllanishiga xizmat qildi.

Kichik va xususiy biznes milliy iqtisodiyotda muhim o‘rin egallaydi. Xususiy mulk va xususiy tadbirkorlikning rivojlanishi mamlakatimizda iqtisodiy siyosatning eng muhim yo‘nalishlaridan biri etib belgilangan. Xususiy sektor vakillari uchun imtiyozlar va preferentsiyalar yaratilgan, ular xom ashyo resurslaridan foydalanishlari uchun sharoitlar bilan ta’minlangan.

Mamlakatimizda neft-kimyo, kimyo, avtomobil sanoati, qishloq xo‘jaligi va temir yo‘l mashinasozligi, farmatsevtika, elektrotexnika, tekstil sanoati, zamonaviy qurilish materiallari sanoati kabi respublika uchun sanoatning mutlaqo yangi yuqori texnologik tarmoqlari yaratildi.

Sho‘rtan va Ustyurt gaz-kimyo majmualari, Buxoro neftni qayta ishlash zavodi, Qo‘ng‘irot soda zavodi, Dehqonobod kaliy o‘g‘itlari zavodi, Andijon, Samarqand, Toshkent va Xorazm viloyatlaridagi avtomobilsozlik zavodlari kabi jahon miqyosida noyob sanoat majmualari qurildi.

Mamlakatimizda zamonaviy yo‘l-transport va muhandislik-kommunikatsiya infratuzilmasi yaratildi, shu jumladan Qamchiq dovoni orqali noyob tunnel bilan Angren-Pop, shuningdek, Toshguzar-Boysun-Qumqurg‘on temir yo‘l yo‘nalishlari tizimlari ishga tushirildi, Toshkentdan Samarqand, Buxoro va Qarshigacha Markaziy Osiyoda tezligi yuqori bo‘lgan birinchi temir yo‘l yo‘nalishi ochildi, xalqaro aeroportlar modernizatsiya qilindi, Navoiy aeroporti negizida xalqaro logistika markazi va O‘zbek milliy avtomagistrali yaratildi.

Zamonaviy davlatni rivojlangan infratuzilmasiz tasavvur qilib bo‘lmaydi. Axborot-kommunikatsiya texnologiyalari sohasida milliy salohiyatni oshirish, AKTni barcha sohalarga keng tatbiq etish bo‘yicha ishlar tez sur’atlar bilan davom ettirilmoqda. Muhandislik-kommunikatsiya va yo‘l-transport infratuzilmasini rivojlantirish va modernizatsiya qilish dasturi ishlab chiqilib amalga oshirilmoqda.

Istiqlol yillari mobaynida mamlakatimiz, shaharlar va qishloqlarimiz qiyofasi tubdan o‘zgardi. Bugungi kunda O‘zbekistonni aslida katta qurilish maydoni desa bo‘ladi. Har yili yangi sanoat korxonalari foydalanishga topshirilmoqda, o‘quv yurtlari, sog‘liqni saqlash muassasalari, boshqa ijtimoiy ob’yektlar qurilmoqda. Ko‘lami tobora kengayib borayotgan uy-joy qurilishiga alohida e’tibor berilmoqda.

Islom Abdug‘aniyevichning tashabbusi bilan qishloq aholisi uchun shahar sharoitlariga yaqin zamonaviy uy-joy sharoitlari yaratish maqsadida uzoq muddatli ipoteka kreditlarini imtiyozli shartlarda ajratgan holda Qishloq joylarda namunaviy loyihalar bo‘yicha yakka tartibdagi uy-joylar qurilishi Dasturi qabul qilindi.

Birinchi navbatda, fermerlik harakati tashkil etilishi va uning rivoji uchun barcha sharoitlar yaratilishi, uning qishloqdagi hal qiluvchi kuchga, jamiyat tayanchiga aylantirilishi, dehqonlarda yerning haqiqiy egasi, mulkdori hissining mustahkamlanishi, o‘z mehnati natijalaridan manfaatdorligi o‘sib borishi qishloq xo‘jaligidagi salmoqli muvaffaqiyatlarning asosiy omillari bo‘ldi.

Hozirgi vaqtda mamlakatimizda deyarli barcha qishloq xo‘jaligi mahsulotlari fermer xo‘jaliklari tomonidan ishlab chiqarilmoqda. Istiqlol yillari mobaynida ularni ishlab chiqarish hajmi 2 martadan ko‘p o‘sdi. O‘zbekiston nafaqat o‘z aholisini asosiy oziq-ovqatlar bilan ta’minlaydi, balki bug‘doyni hamda yangi va ishlov berilgan meva-sabzavot mahsulotining 200 ga yaqin turini eksport qiladi.

Iqtisodiyotdagi shunday barqaror yutuqlar samarali ijtimoiy siyosatni, avvalambor, ta’lim, sog‘liqni saqlash va aholi turli qatlamlarini manzilli qo‘llab-quvvatlash sohasida amalga oshirish imkonini beradi.

Bugun O‘zbekistonning barcha aholisi, ham shahar aholisi, ham qishloq aholisi yuqori malakali tibbiyot xizmatlaridan teng foydalana olayotganligi sog‘liqni saqlash sohasidagi tizimli davlat siyosatining yuksak darajadagi samaradorligidan darak bermoqda. Davlat tomonidan kafolatlangan bepul shoshilinch tibbiy yordamning printsipial jihatdan yangi tizimi va ixtisoslashgan ilmiy-amaliy tibbiyot markazlari shakllandi. Barcha viloyatlarda ko‘p tarmoqli, tibbiy, perinatal va skrining-markazlar faoliyat ko‘rsatmoqda. Sog‘liqni saqlash muassasalari faoliyati profilaktika, diagnostika va davolashning Jahon sog‘liqni saqlash tashkiloti standartlariga javob beradigan ilg‘or texnologiyalariga asoslangan.

1993 yil mart oyida O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining Farmoni bilan onalik va bolalikni muhofaza qilish, yosh avlod salomatligini mustahkamlash, uni ma’naviy, axloqiy va jismoniy jihatdan tarbiyalash, unga vatanparvarlik va o‘z Vataniga mehr-muhabbat tuyg‘usini singdirish ishidagi alohida xizmatlarni rag‘batlantirish maqsadida, shuningdek, bolalar manfaatlari yo‘lida xayriya faoliyatini rivojlantirishda faol ishtirok etganlik uchun davlat mukofoti — “Sog‘lom avlod uchun” ordeni ta’sis etildi.

Shu yilning aprel oyida “Sog‘lom avlod uchun” xalqaro xayriya fondi, mustaqil O‘zbekiston tarixida birinchi hukumatga qarashli bo‘lmagan fond tuzildi.

Bosh maqsadi mamlakatimizda onalik va bolalikni muhofaza qilishni yaxshilash bo‘lgan va jahon hamjamiyati tomonidan e’tirof etilgan “Sog‘lom ona — sog‘lom bola” davlat dasturi ham ishlab chiqilib qabul qilindi.

Mustaqillik yillarida mamlakatimizda onalar va bolalar o‘limi uch baravardan ortiq qisqardi. Kishilarning turmush sifati va salomatligi yaxshilanib bormoqda. Erkaklarning o‘rtacha umr ko‘rishi 66 yoshdan 73,5 yoshga, ayollarning esa 76 yoshga yetdi.

Shu tariqa Prezident Islom Karimov tomonidan ta’kidlangan “Islohot islohot uchun emas, avvalo, inson uchun” deb nomlangan mamlakatimizdagi islohotlarning bosh mezoni amalda namoyon bo‘lmoqda.

Eski qolip va andozalardan to‘liq voz kechgan holda Islom Karimovning tashabbusi bilan keng ko‘lamli Kadrlar tayyorlash milliy dasturi ishlab chiqildi va amaliyotga tatbiq etildi, ta’lim tizimi zamonaviy xalqaro standartlar asosida tubdan isloh qilindi. O‘zbekistonda bu davlat siyosatining ustuvor yo‘nalishiga aylandi. Mamlakatimizda Vestminster universiteti, Singapur menejmentni rivojlantirish instituti, Turin politexnika universiteti, Rossiya neft va gaz universiteti, Moskva davlat universiteti, Rossiya iqtisodiyot universiteti, Janubiy Koreyaning Inha universiteti kabi Yevropa va Osiyoning bir qator yetakchi oliy o‘quv yurtlarining filiallari muvaffaqiyatli faoliyat olib bormoqda.

Islom Karimov ulg‘ayib borayotgan avlodni tarbiyalashning printsipial jihatdan yangi tizimini yaratish va hayotga tatbiq etish ishiga bevosita rahbarlik qildi. Bu mamlakatimizning bugungi va ertangi kunining hal qiluvchi kuchiga aylanib borayotgan yoshlarimizning tafakkurini va dunyoqarashini tubdan o‘zgartirdi.

Yangi ta’lim standartlari va o‘quv dasturlari, umuminsoniy va milliy qadriyatlar asosida mamlakatimizning millionlab o‘g‘il-qizlari yuksak darajada bilim va tarbiya olmoqdalar. Bu O‘zbekiston ta’lim modelining samaradorligini, xalqaro miqyosda uning raqobatbardoshligini yaqqol ko‘rsatgan holda ularga hayotda munosib o‘rin egallash imkonini beradi.

Butunjahon intellektual mulk tashkiloti tomonidan o‘tkazilgan tadqiqot ham buni tasdiqlamoqda. Tadqiqotga ko‘ra ta’lim tizimini rivojlantirish darajasi bo‘yicha, shu jumladan ta’lim maqsadlari uchun ajratilgan mablag‘lar ulushi bo‘yicha O‘zbekiston dunyoda beshinchi o‘rinni egallaydi.

Iqtisodiyot, fan va ta’lim rivojiga qo‘shgan ulkan hissasi uchun Islom Abdug‘aniyevich xorijiy davlatlardagi bir qator universitetlarning faxriy doktori va akademigi etib saylangan:

— Ahmad Yassaviy nomidagi Turkiston davlat universitetining faxriy professori (Qozog‘iston), 1992 yil.

— Zitouna universitetining faxriy professori (Tunis), 1992 yil.

— “Sogan” universitetining iqtisodiyot fanlari doktori (Koreya Respublikasi), 1992 yil.

— Al-Azxar universitetining faxriy professori (Misr), 1992 yil.

— Javaharlal Neru universitetining faxriy fan doktori (Hindiston), 1994 yil.

— Boku davlat universitetining faxriy fan doktori (Ozarbayjon), 1996 yil.

— Fan, ta’lim, sanoat va san’at xalqaro akademiyasi prezidiumining faxriy a’zosi (AQSh), 1997 yil.

— G.V.Plexanov nomidagi Rossiya iqtisodiyot akademiyasining faxriy fan doktori, 1998 yil.

— Aviatsiya va havoda uchish akademiyasining amaldagi a’zosi (akademigi) (Rossiya), 1998 yil.

— Oliy maktab xalqaro maktabining faxriy a’zosi, akademigi (Rossiya), 1999 yil.

— Fontis universitetining iqtisodiyot faxriy professori (Niderlandiya), 2000 yil.

— G.V.Plexanov nomidagi Rossiya iqtisodiyot akademiyasi Faxriy fan doktorlari xalqaro klubining a’zosi, 2000 yil.

— M.V. Lomonosov nomidagi Moskva davlat universitetining faxriy professori, (Rossiya), 2001 yil.

— Vaseda universitetining faxriy professori (Yaponiya), 2002 yil.

— Soka universitetining faxriy doktori (Yaponiya), 2002 yil.

— Sorbonna-Parij IV universitetining iqtisodiyot professori, (Frantsiya), 2003 yil.

— “Rossiya tog‘ konchisi” oltindan yasalgan ko‘krak nishoni bilan mukofotlagan holda Rossiya tog‘-konchilik fanlari akademiyasining xorijlik a’zosi, (Rossiya), 2004 yil.

— Taras Shevchenko nomidagi Kiyev milliy universitetining faxriy fan doktori, (Ukraina), 2004 yil.

Davlatimiz rahbari tashabbusi bilan deyarli 300 ta bolalar musiqa va san’at maktabi tarmog‘i, shuningdek, yoshlarni sportga ommaviy jalb qilishning uch bosqichli tizimi yaratilganligi sog‘lom, intellektual va ma’nan barkamol yosh avlodni shakllantirishga qaratilgan ishlarning muhim bo‘g‘inlaridir.

Maktab o‘quvchilari orasida o‘tkaziladigan “Umid nihollari”, kasb-hunar kollejlari va akademik litseylar o‘quvchilari orasida o‘tkaziladigan “Barkamol avlod” sport o‘yinlari va talabalar orasida o‘tkaziladigan Universiada ana shu tizimga kiradi. Har yerda, hatto eng olis tumanlarda ham yuzlab yangi zamonaviy sport kompleksi, stadionlar va boshqa sport ob’yektlari qurildi, amaldagi inshootlar to‘liq rekonstruktsiya qilindi. Birinchi o‘rinda yoshlarga mo‘ljallangan sport turlarini ommalashtirishning noyob amaliyoti mamlakatning butun aholisida sog‘lom turmush tarzi falsafasini shakllantirishga ko‘maklashmoqda.

Islom Abdug‘aniyevich Karimov o‘z tashabbusi bilan Bolalar sportini rivojlantirish fondi tuzib, uning homiylik kengashini boshqardi. Fond tufayli O‘zbekiston bo‘ylab millionlab bolalar o‘zlari yoqtirgan sport turlari bilan zamonaviy zallar va stadionlarda shug‘ullanish imkoniga ega bo‘ldilar. Bu “O‘sib kelayotgan sog‘lom avlod — mamlakatimiz kelajagi garovi” kontseptsiyasida mustahkamlab qo‘yilgan sog‘lom turmush tarzini ommalashtirishda mamlakatimiz uchun mutlaqo yangi yondashuv bo‘ldi. Bu O‘zbekiston sportchilarining yuksak yutuqlari uchun asos yaratdi. Ular tomonidan turli xalqaro musobaqalarda qulga kiritilgan ko‘plab mukofotlar misolida bu yaxshi ko‘rinadi. Ayniqsa, olimpiada medallari mamlakatimiz uchun qadrlidir. Olimpiya o‘yinlarida sportchilarimiz jami 13 ta oltin, 9 ta kumush va 19 ta bronza medaliga ega bo‘ldi. Paraolimpiya o‘yinlarida O‘zbekiston vakillarining yutuqlari 8 ta oltin, 7 ta kumush va 17 ta bronza medali bilan baholandi.

Hozirgi vaqtda O‘zbekiston Respublikasida 80 dan ziyod sport federatsiyasi faoliyat ko‘rsatib kelmoqda. Ularning asosiy vazifalari mamlakatimizda sportni muvofiqlashtirib borish va rivojlantirishdan iboratdir.

O‘zbekistonda sportni rivojlantirish, sog‘lom turmush tarzini targ‘ib qilish va ommalashtirishdagi xizmatlari uchun Islom Karimov xalqaro e’tirofga sazovor bo‘ldi va quyidagi yuksak sport mukofotlari bilan taqdirlandi:

— Xalqaro olimpiya qo‘mitasining oltin ordeni, 1996 yil.

— Osiyo olimpiya kengashining oltin ordeni va medali, 1996 yil.

— Xalqaro kurash federatsiyasining oltin ordeni (FILA), 1999 yil.

— Milliy olimpiya qo‘mitalari uyushmasining oltin ordeni, 2001 yil.

— Kurash xalqaro uyushmasining (IKA) oltin ordeni, 2002 yil.

— Xalqaro futbol federatsiyasining (FIFA) oltin medali, 2012 yil.

— Osiyo paraolimpiya qo‘mitasining oltin ordeni. 2013 yil.

— Xalqaro SAMBO havaskorlik federatsiyasining (FIAS) oltin ordeni.

— Xalqaro olimpiya qo‘mitasining oltin medali, 2015 yil.

— Osiyo olimpiya kengashining oltin marjoni, 2015 yil.

— Osiyo shaxmat federatsiyasining “Yil odami” nominatsiyasidagi mukofot, 2015 yil.

— Xalqaro havaskorlar boksi uyushmasining (AIBA) oltin marjoni, 2016 yil.

 

Islom Karimov — dono Prezident. Islom Abdug‘aniyevichning ko‘plab so‘zlari va fikrlari aforizmdan iborat va ma’no jihatdan shu darajada teranki, millionlab vatandoshlarimiz uchun ruhiy sokinlikning asosiga, turmushning axloqiy negiziga aylandi. “O‘zbekiston — umumiy uyimiz” deb nomlangan aniq ifodalangan va bosqichma-bosqich amalga oshirilayotgan printsip tinchlik va millatlararo totuvlikni saqlashga ko‘maklashmoqda.

Bugun O‘zbekistonda 130 dan ortiq millat va elat vakillari tinch va do‘stona hayot kechirmoqda. Ular o‘z milliy madaniyati, tili, xalq an’analari va urf-odatlarini rivojlantirish uchun barcha imkoniyatlar bilan ta’minlangan. Maktablar va oliy o‘quv yurtlarida ta’lim yetti tilda — o‘zbek, qoraqalpoq, rus, qozoq, qirg‘iz, tojik va turkman tillarida olib boriladi. Ko‘p tillarda gazeta, jurnal, kitoblar chop etiladi, teleko‘rsatuvlar va radioeshittirishlar efir yuzini ko‘rmoqda. Qariyb 140 ta respublika va mintaqaviy milliy madaniyat markazlari faoliyat ko‘rsatmoqda. Bunday madaniy-milliy turfaxillik mamlakatimizda hayotning ajralmas qismi sifatida qaralmoqda, jamiyatning takrorlanmas boy rang-barangligini shakllantirmoqda. O‘zbekistonning millatlararo munosabatlarni mustahkamlashdagi katta tajribasi bugun ko‘pchilik davlatlarda o‘rganilmoqda.

Mamlakatimizdagi tinchlik va totuvlik, millatlararo va fuqarolararo jipslik, O‘zbekiston xalqlarining uyushqoqligi mustaqillikning bebaho boyligi, asosiy yutug‘i, jamiyatdagi barqarorlikning eng muhim omili hisoblanadi.

Islom Abdug‘aniyevich xalqimizning ma’naviy qadriyatlariga hurmat bilan munosabatda bo‘lishni, muqaddas dinimizni, an’analarimiz va urf-odatlarimizni saqlash va rivojlantirishni, bebaho tarixiy merosimizni davlat siyosati darajasiga olib chiqdi. Prezident ma’naviy tiklanish, milliy o‘zlikni anglashni mustahkamlash, xalqimizning tarixiy xotirasini tiklash, uning ulkan ilmiy va madaniy salohiyatini avaylash jarayonining tashabbuskori bo‘ldi. Bu O‘zbekistonning rivojlanishini ta’minlab bermoqda.

Bu zamin Amir Temur, Mirzo Ulug‘bek, Zahiriddin Muhammad Bobur, Imom Buxoriy, Bahouddin Naqshbandiy, Abu Ali ibn Sino, Abu Rayhon Beruniy, Muhammad Xorazmiy, Ahmad Farg‘oniy, Imom Termiziy, Imom Moturidiy, Alisher Navoiy, Mahmud az-Zamaxshariy kabi “Sharq uyg‘onish davrini” yaratgan misli ko‘rilmagan davlat arboblari va olimlarni, mutaffakirlar, shoirlar hamda ma’rifatparvarlarni yetishtirib berdi. Jahon hamjamiyati ularning Islom madaniyatiga va jahon faniga qo‘shgan bebaho hissasini e’tirof etmoqda. Ularning nomlari jahon madaniyati tarixiga zar harflar bilan yozilgan.

Ular o‘tmishda fan, ta’lim, ma’naviyat, madaniyat markazlari hisoblangan va bugun YuNESKO tomonidan Jahon madaniy merosi ro‘yxatiga kiritilgan buyuk shaharlarda yashab ijod qilganlar. Mamlakatimiz Birinchi Prezidentining tashabbusi bilan xalqaro jamoatchilik ishtirokida Samarqandning 2750 yilligi, Qarshining 2700 yilligi, Buxoro, Xiva va Termizning 2500 yilligi, Marg‘ilonning 2000 yilligi, O‘zbekistonning boshqa shaharlar yubileylari keng nishonlandi.

Islom Abdug‘aniyevichning ushbu ezgu ishlari e’tiborsiz qolmadi va u quyidagi yuksak nufuzli mukofotlarga sazovor bo‘ldi:

— YuNESKOning “Avitsenna” oltin medali, 1998 yil.

— YuNESKOning “Samarqandning 2750 yilligi” oltin va kumush medallari.

— YuNESKOning “Borobodur” oltin medali.

— YuNESKOning “Ipak Yo‘li” kumush medali.

— YuNESKOning “Aristotel” medali.

— YuNESKOning Fes (Marokash), Istanbul (Turkiya) shaharlarining yubileylari va xotira sanalariga bag‘ishlangan medallari.

— Butunjahon intellektual mulk tashkilotining oltin medali, 1996 yil.

— Rus pravoslav cherkovining birinchi darajali “Svyatoy Blagoverniy Knyazya Daniila Moskovskogo” ordeni (Rossiya), 1998 yil.

— Davlatlararo aviatsiya qo‘mitasining oltin medali, 1999 yil.

— Ispaniya Senatining oltin medali, 2003 yil.

— “Apostol Andrey Pervozvanniy” oltin yulduziga va forum ordeniga ega “Madaniyatlar muloqoti” jahon ijtimoiy forumi mukofoti (Rossiya), 2003 yil.

— Xalqaro mukofotlar fondi Birinchi darajali Avliyo Nikolay Chudotvorets ordeni (Ukraina), 2004 yil.

— “Seul shahrining faxriy fuqarosi” esdalik nishoni (Koreya Respublikasi), 2006 yil.

— Kavkaz musulmonlari boshqarmasi ilmiy-diniy kengashining “Sheyx ul-Islom” ordeni (Ozarbayjon), 2011 yil.

Islom Abdug‘aniyevich Karimov quyidagi to‘plamlarda e’lon qilingan ko‘plab asarlarning muallifi hisoblanadi:

— O‘zbekiston: milliy istiqlol, iqtisod, siyosat, mafkura.

— Bizdan ozod va obod Vatan qolsin.

— Vatan sajdagoh kabi muqaddasdir.

— Bunyodkorlik yo‘lidan.

— Yangicha fikrlash va ishlash — davr talabi.

— Xavfsizlik va barqarorlik yo‘lida.

— Biz kelajagimizni o‘z qo‘limiz bilan quramiz.

— Ozod va obod Vatan, erkin va farovon hayot — pirovard maqsadimiz.

— Vatan ravnaqi uchun har birimiz mas’ulmiz.

— Xavfsizlik va tinchlik uchun kurashmoq kerak.

— Biz tanlagan yo‘l — demokratik taraqqiyot va ma’rifiy dunyo bilan hamkorlik yo‘li.

— Tinchlik va xavfsizligimiz o‘z kuch-qudratimizga hamjihatligimiz va qat’iy irodamizga bog‘liq.

— O‘zbek xalqi hech qachon hech kimga qaram bo‘lmaydi.

— Inson, uning huquq va erkinliklari — oliy qadriyat.

— Jamiyatimizni erkinlashtirish, islohotlarni chuqurlashtirish, ma’naviyatimizni yuksaltirish va xalqimizning hayot darajasini oshirish — barcha ishlarimizning mezoni va maqsadidir.

— Mamlakatni modernizatsiya qilish va iqtisodiyotimizni barqaror rivojlantirish yo‘lida.

— Vatanimizning bosqichma-bosqich va barqaror rivojlanishini ta’minlash — bizning oliy maqsadimiz.

— Jahon inqirozining oqibatlarini engish, mamlakatimizni modernizatsiya qilish va taraqqiy topgan davlatlar darajasiga ko‘tarilish sari.

— Demokratik islohotlarni yanada chuqurlashtirish va fuqarolik jamiyatini shakllantirish — mamlakatimiz taraqqiyotining asosiy mezonidir.

— Bizning yo‘limiz — demokratik islohotlarni chuqurlashtirish va modernizatsiya jarayonlarini izchil davom ettirish yo‘lidir.

— Mamlakatimizni yanada obod etish va modernizatsiya qilishni qat’iyat bilan davom ettirish yo‘lida.

— O‘zbekiston erishgan yutuq va marralar — biz tanlagan islohatlar yo‘lining tasdig‘idir.

— Erishgan marralar bilan chegaralanmasdan, boshlangan islohotlarimizni yangi bosqichga ko‘tarish bugungi kundagi eng dolzarb vazifamizdir.

— Demokratik islohotlarni, iqtisodiyotidagi tarkibiy o‘zgarishlarni yanada chuqurlashtirish, xususiy mulk, kichik biznes va tadbirkorlik ustuvorligini ta’minlash uchun zarur shart-sharoitlar yaratish — hozirgi bosqichda mamlakatimizni rivojlantirishning hal qiluvchi omili.

Uning asarlari ingliz, arab, ispan, xitoy, koreys, nemis, rus, turk, frantsuz, hind va boshqa tillarga tarjima qilingan.

O‘z nutqlaridan birida Islom Abdug‘aniyevich qalbidan yangragan va uning hayotiy nuqtai nazari bo‘lgan quyidagi so‘zlarni bildirgan edi:

“Biz noyob va takrorlanmas tabiatiga, mehnatkash va saxiy xalqiga ega ajoyib mamlakatda yashayapmiz. Har kimga ham bunday mamlakatda tug‘ilish va yashash baxti nasib qilavermaydi.

Bunday baxtga munosib bo‘lish, Vataniga, xalqiga sadoqat bilan xizmat qilish barchamiz uchun chindan ham oliy baxt hisoblanadi.

Hayotimning butun mazmunini men buyuk xalqimga uning baxti va ravnaqi yo‘lida fidokorona va sidqidildan xizmat qilishda deb bilaman”.

Taniqli siyosat va davlat arbobining tarjimai holi omma uchun noma’lum bo‘lgan uning xarakteridagi ayrim fazilatlari va hayoti tafsilotlarini ochib bermasdan to‘liq bo‘lmas edi. Ular haqida O‘zbekiston Respublikasi Birinchi Prezidenti I.A.Karimovning oila a’zolari hikoya qilib berishdi. Bu jihatlarsiz o‘ziga xos inson va shaxsning to‘liq portretini tasavvur qilib bo‘lmaydi.

Islom Abdug‘aniyevich sevimli farzand, er, ota va bobo ham edi. U o‘zining ota-onalari haqida, ayniqsa, onasi Sanobar oyini katta mehr va iliqlik bilan eslagan. Olti nafar aka-ukalariga hurmat munosabatida bo‘lgan. O‘zining yagona opasi Mehrinisodan doim minnatdor bo‘lgan.

Maktab yillaridan boshlab ko‘p kitob o‘qigan va uning maktab davridagi insholari sinfdoshlari uchun o‘rnak bo‘lgan. Ularning eslashicha, u yordamga muhtoj bo‘lganlarga ko‘maklashish uchun ko‘pincha darslardan keyin qolardi.

Islom Abdug‘aniyevich sodiq do‘st edi va imkoniyatiga qarab, band bo‘lishiga qaramay maktabdagi va institutdagi do‘stlari bilan muloqotda bo‘lishni davom ettirdi.

Hozirgi vaqtda Kozonda yashaydigan sinfdoshlaridan birining xotiralari qiziq. Maktab yillarini ta’riflab, uning shaxsiy fazilatlarini yaxshi ko‘rsatadigan bir hodisa haqida hikoya qilib berdi. Kattalardan biri mevalar yig‘im-terimi vaqtida bolalardan kelgusida kim bo‘lmoqchi ekanliklarini so‘raganda ularning aksariyati uchuvchi, chilangar kabi kasblarni aytgan. Yosh Islomning javobi ham bolalarni, ham kattalarni lol qoldirdi. “Amir Temurdek bo‘lmoqchiman”, deb javob berdi mamlakatning bo‘lajak yetakchisi.

Maksim Gorkiyning “Izergil kampir” hikoyasi uchinchi qismi personaji, o‘zini qurbon qilib, o‘z xalqini yonib turgan yuragi bilan qutqargan Danko yosh Islomning sevimli adabiyot qahramonlaridan biri sifatida so‘nggi kunlarigacha qolgan. Uning “Otash kabi yonib, o‘zgalar yo‘lini yorit” shiori o‘spirin yuragiga singib kelgusi yillarda ko‘p takrorlangan hamda Prezidentning o‘ziga xos hayot mazmuniga aylangan.

Bolalikdagi va maktabdagi yillarida u sportga qiziqardi va sportga bo‘lgan bunday munosabatni bir umr saqlab qoldi. U kurash, stol tennisi, shaxmat, velosport, basketbol bilan shug‘ullandi va hatto yoshi ulg‘ayganda ham to‘pni savatga aniq tushira olishi bilan ko‘pchilikni hayron qoldirardi.

Shaxmat o‘ynash uning butun hayoti davomida dam olish daqiqalarida eng yaxshi ko‘rgan mashg‘uloti bo‘lgan. Bu unga davlat muammolaridan biroz ovunib, diqqat-e’tiborini o‘yin mantig‘iga, noodatiy shaxmat kombinatsiyalariga qaratish imkonini berardi. Ayniqsa bu Prezident uzoq safarlardan qaytib kelganda namoyon bo‘lardi. U soatlab shaxmat taxtasi ustida o‘tirishi mumkin edi.

Velosiped minish unga o‘zgacha huzur baxsh etardi va Islom Abdug‘aniyevichning bu ishtiyoqi farzandlariga hamda nabiralariga ham o‘tdi.

Mustahkam iroda va kuchli xarakterga ega bo‘lib, u 50 yoshda bo‘lganida qisqa vaqtda katta tennis o‘yin ko‘nikmalariga ega bo‘ldi. Kechqurunlari ishdan keyin Islom Abdug‘aniyevich tennis bilan shug‘ullanganida o‘yinga berilib va o‘z diqqatini koptokda jamlab, bir oz bo‘lsa-da, kundalik tashvishlaridan xoli bo‘lardi.

Islom Abdug‘aniyevich mamlakatimizda sportni rivojlantirishga katta ahamiyat berdi va uning o‘zi ham har kuni trenajyorlarda shug‘ullanib, yaxshi jismoniy formasini saqlashga harakat qildi. Bu unga sutkasiga 10 soatgacha ishlash imkonini berdi.

U deyarli ta’tilga chiqmasdi va dam olish vaqtida, oz fursat bo‘lsa-da, Toshkent viloyati Qaynarsoy tog‘lariga safar qilishni ma’qul ko‘rardi. U yerdagi sokin muhitda ko‘p yurardi, tabiatdan bahra olardi. Umuman olganda, u tabiatga e’tibor bilan munosabatda bo‘lar edi, har bir kichkina o‘zgarishlarni ko‘rardi va o‘z munosabati bilan hamsuhbatlarini ergashtirishga harakat qilardi. Hatto dam olish vaqtida ham u yetilib qolgan muammolarni hal qilishga kirishib ketardi.

Uning uch nafar farzandi va olti nafar nabirasi bo‘lib, ular bilan muloqot unga katta quvonch keltirardi.

Uning rafiqasi — Tatyana Akbarovna uning haqiqiy do‘sti, yordamchisi, fikrdoshi edi, Islom Abdug‘aniyevich bilan 47 yil baxtli turmush qurib, u bilan hayotning barcha zahmatlarini baham ko‘rdi.

 

Mustaqil davlatimizning asoschisi Islom Abdug‘aniyevich Karimov 2016 yil 2 sentyabr kuni soat 20.55 da Toshkentda miya qon aylanishining o‘tkir buzilishi (insult) oqibatida vafot etdi.

Birinchi Prezidentga nisbatan samimiy mehr-muhabbat va chuqur hurmat ayniqsa motam kunlari kuchli namoyon bo‘ldi. O‘shanda butun xalqimiz Birinchi Prezidentimizni ko‘z yoshlari bilan uning oxirgi manziliga kuzatib qo‘ydi. Bundan qariyb 60 yil avval maktabni oltin medal bilan tamomlagan yosh iste’dodli bolakayni taqdir bu shahardan olib ketgandi, endi esa o‘z ona zaminiga mustaqil O‘zbekiston Prezidenti sifatida so‘nggi manzilga qaytib keldi. Islom Abdug‘aniyevichning hayotdan ko‘z yumishi respublikamizning barcha aholisi uchun juda og‘ir, tiklab bo‘lmas yo‘qotish bo‘ldi.

Islom Abdug‘aniyevich o‘zini ona Samarqand zaminida dafn etilishini xohlagan edi. Va uning vasiyati bajo keltirildi. 2016 yil 3 sentyabr kuni O‘zbekistonning Birinchi Prezidenti o‘zining kichik vatani — Samarqand shahrining qadimiy Hazrati Hizr masjidida dafn etildi.

O‘zbekiston mustaqilligining 25 yilligiga bag‘ishlangan o‘z nutqi ustida ishlaganida Islom Abdug‘aniyevich Karimov nutqini quyidagi so‘zlar bilan yakunlamoqchi edi. U bu so‘zlarni aytishga ulgurmadi. Endilikda bu so‘zlar xalqimiz uchun vasiyatnoma hisoblanadi:

“Barcha ezgu ishlarimizda Yaratganning o‘zi qo‘llasin, o‘zi madadkor bo‘lsin!

Yurtimiz tinch, osmonimiz musaffo, xalqimiz omon bo‘lsin!

Mustaqilligimiz abadiy bo‘lsin!”.

 

O‘zbekiston Respublikasining Birinchi Prezidenti Islom Karimovning vafoti munosabati bilan xorijiy davlatlar, hukumatlar, nufuzli xalqaro tashkilotlar rahbarlari, taniqli jamoat arboblari, ishbilarmon va akademik doiralar vakillaridan ta’ziyanomalar kelmoqda. Mazkur ta’ziyanomalarda ushbu qayg‘uli damlarda O‘zbekiston rahbariyati, xalqi va Islom Karimovning oila a’zolariga chuqur hamdardlik bildirilib, sabr-toqat tilangan.

 

Quyidagilar o‘z ta’ziyanomalarini yo‘llagan:

 

BMT Bosh kotibi — Pan Gi Mun

Amerika Qo‘shma Shtatlari Prezidenti — Barak Obama

Rossiya Federatsiyasi Prezidenti — Vladimir Putin

Rossiya Federatsiyasi Hukumati Raisi — Dmitriy Medvedev

Rossiya Federatsiyasi tashqi ishlar vaziri — Sergey Lavrov

Xitoy Xalq Respublikasi Raisi — Si Szinpin

Xitoy Xalq Respublikasi Davlat kengashi Bosh vaziri — Li Ketsyan

Xitoy Xalq Respublikasi tashqi ishlar vaziri — Van I

Qozog‘iston Respublikasi Prezidenti — Nursulton Nazarboyev

Qozog‘iston Respublikasi Parlamenti Majilisi Raisi — Nurlan Nigmatulin

Turkmaniston Prezidenti — Gurbanguli Berdimuhamedov

Tojikiston Respublikasi Prezidenti — Imomali Rahmon

Qirg‘iziston Respublikasi Prezidenti — Almazbek Atamboyev

Afg‘oniston Islom Respublikasi Prezidenti — Muhammad Ashraf G‘ani

Ozarbayjon Respublikasi Prezidenti — Ilhom Aliyev

Belarus Respublikasi Prezidenti — Aleksandr Lukashenko

Belarus Respublikasi tashqi ishlar vaziri — Vladimir Makey

Ukraina Prezidenti — Pyotr Poroshenko

Koreya Respublikasi Prezidenti — Pak Kin Xe

Koreya Respublikasi Bosh vaziri — Xvan Gyo An

Koreya Respublikasi tashqi ishlar vaziri — Yun Byon Se

Yaponiya Bosh vaziri — Shindzo Abe

Yaponiya Bosh vaziri rafiqasi — Akie Abe

Yaponiya Bosh vaziri o‘rinbosari, moliya vaziri, parlamentdagi O‘zbekiston bilan do‘stlik ligasi raisi — Taro Aso

Yaponiya tashqi ishlar vaziri — Fumio Kisida

Hindiston Respublikasi Prezidenti — Pranab Mukerji

Turkiya Respublikasi Prezidenti — Rejep Tayyip Erdo‘g‘on

Turkiya Respublikasi Bosh vaziri — Binali Yildirim

Pokiston Islom Respublikasi Prezidenti — Mamnun Husayn

Pokiston Islom Respublikasi Bosh vaziri — Muhammad Navoz Sharif

Eron Islom Respublikasi Prezidenti — Hasan Ruhoniy

Singapur Respublikasi Prezidenti — Toni Tan Keng Yam

Germaniya Federativ Respublikasi Federal Prezidenti — Yoaxim Gauk

Belgiyaliklar Qiroli — Filipp Leopold Lyudovik Mariya

Latviya Respublikasi Prezidenti — Raymonds Veyonis

Latviya Respublikasi tashqi ishlar vaziri — Edgars Rinkevichs

Latviya Respublikasi Seymi Prezidiumi a’zosi — Andrey Klementev

Sloveniya Respublikasi Prezidenti — Borut Paxor

MDH Ijroiya qo‘mitasi raisi — Ijrochi kotibi — Sergey Lebedev

Shanxay hamkorlik tashkiloti Kotibiyati

KXShT Bosh kotibi — Nikolay Bordyuja

BMT Taraqqiyot dasturi administratori — Helen Klark

“MAKSAM” kompaniyasining prezidenti va ijrochi direktori — Xose Fernando Sanches-Xunko

Ispaniya Arxeologlar uyushmasi bosh kotibi — professor Xesus Xil

Amerika — O‘zbekiston savdo palatasi raisi — Kerolin Lemm

Amerika — O‘zbekiston savdo palatasi prezidenti — Stiven Naderni

“Turkiston — Amerika assotsiatsiyasi” raisi — Abdulla Xo‘ja

G.V.Plexanov nomidagi Rossiya iqtisodiyot universiteti rektori — Viktor Grishin

Xalqaro bolalar fondlari assotsiatsiyasi Prezidenti — Albert Lixanov

San Pablo universiteti professori (Madrid shahri), Markaziy Osiyo mamlakatlari bo‘yicha ekspert — Antonio Alonso
Yevropa Kengashi Prezidenti — Donald Tusk

Frantsiya Respublikasi Prezidenti — Fransua Olland

Italiya Respublikasi Prezidenti — Serjo Mattarella

Kuba Respublikasi Davlat Kengashi va Vazirlar Kengashining Raisi — Raul Kastro Rus

Kuvayt Davlati Amiri — Shayx Saboh al-Ahmad al-Jobir as-Saboh

Bangladesh Xalq Respublikasi Prezidenti — Abdul Hamid

Bangladesh Xalq Respublikasi Bosh vaziri — Shayx Hasina Vazed

Bruney Dorussalom Sultoni — Hoji Hassanal Bolkiyah

Bruney Dorussalom Bosh vazirining ofisi vaziri va ikkinchi tashqi ishlar va savdo vaziri — Pexin Dato Lim Jok Seng

Vetnam Sotsialistik Respublikasi Prezidenti — Chan Day Kuang

Isroil Davlati Prezidenti — Reuven Rivlin

Qatar Davlati Bosh vaziri, ichki ishlar vaziri — Shayx Abdulloh bin Nosir bin Xalifa Ol Soniy

Buyuk Britaniya Parlamenti a’zosi, tashqi ishlar vaziri — Boris Jonson

Malayziya Qiroli — Abdul Xalim Muadzam Shoh Yang di-Pertuan Agong XIV

Malayziya Bosh vaziri — Dato Sri Moxd Najib

Malayziya tashqi ishlar vaziri o‘rinbosari — Dato Sri Riizal Merikan bin Nayna Merikan

Malayziya ishbilarmonlar va sanoatchilar assotsiatsiyasi prezidenti — Dato Muhammad Izat Amir

Islom hamkorlik tashkilotining Bosh kotibi — Iyyad Amin Madaniy

“Gazprom” kompaniyasi boshqaruvi raisi — Aleksey Miller

Germaniya — O‘zbekiston ishbilarmonlar kengashi ijrochi direktori, “Doyche Kabel AG Toshkent” qo‘shma korxonasi investori — Falk Porshe

Ispaniya Kongressi deputati — Xose Mariya Chikiyo Barber

Saudiyalik vatandoshlar

Hindiston Respublikasi Bosh vaziri — Narendra Modi

Tailand Qiroli — Pumipon Adulyadet

Finlyandiya Respublikasi Prezidenti — Sauli Niynistyo

Slovakiya Respublikasi Prezidenti — Andrey Kiska

Misr Arab Respublikasi Prezidenti — Abdulfattoh Said Husayn As-Sisi

Falastin Davlati Prezidenti, Falastin ozodlik tashkiloti Ijroiya qo‘mitasi raisi — Mahmud Abbos

Laos Xalq-Demokratik Respublikasi Bosh vaziri — Txonglun Sisulit

Amerika Qo‘shma Shtatlari Davlat kotibi — Jon Kerri

Afg‘oniston Islom Respublikasi Parlamenti Quyi palatasi raisi — Abdul Rauf Ibrohimiy

Kuvayt Davlati Vazirlar Mahkamasi raisi o‘rinbosari, tashqi ishlar vaziri — Shayx Saboh al-Xolid al-Xamad as-Saboh

Tokio shahri gubernatori — Yuriko Koike

Xigashikava shahri meri (Yaponiya) — Matsuoka Ichiro

BMTning Oziq-ovqat va qishloq xo‘jaligi tashkiloti (FAO) bosh direktori — Joze Gratsianu da Silva

“Transneft” kompaniyasi vitse-prezidenti — Vladimir Rushaylo

“Mitsubishi Korporeyshn” boshqaruvi raisi — Ken Kobayashi

“NEK Korporeyshn” kompaniyasi prezidenti — Nobuxiro Endo

Frantsiya rivojlanish agentligi bosh direktori — Remi Riyu

Jahon Buxoro yahudiylari kongressi prezidenti — Lev Levayev

AQSh va Kanada Buxoro yahudiylari kongressi prezidenti — Boris Qandov

“Soka Gakkay Interneshnl” prezidenti — Daysaku Ikeda

Nagoya universiteti prezidenti — Seichi Matsuo

Vaseda universiteti prezidenti — Kaoru Kamata

Kasaba uyushmalari umumiy konfederatsiyasi bosh kotibi — Vladimir Sherbakov

Marokash Qiroli — Muhammad VI ben al Hasan

Jazoir Xalq Demokratik Respublikasi Prezidenti — Abdulaziz Buteflika

Chexiya Respublikasi Prezidenti — Milosh Zeman

Polsha Respublikasi Prezidenti — Andjey Duda

Polsha Respublikasi tashqi ishlar vaziri — Vitold Vashikovski

Maldiv Respublikasi Prezidenti — Abdulla Yamin Abdul Gayum

Mo‘g‘uliston Respublikasi Prezidenti — Saxiagiyn Elbegdorj

Gruziya Prezidenti — Giorgiy Margvelashvili

Gruziya Bosh vaziri — Georgiy Kvirikashvili

Gruziya tashqi ishlar vaziri — Mixeil Janelidze

Ruminiya tashqi ishlar vaziri — Lazar Komanesku

BMT Bosh kotibining o‘rinbosari, ESKATO ijrochi kotibi — Shamshad Axtar

Osiyo taraqqiyot banki prezidenti — Takexiko Nakao

Jahon banki guruhi ijrochi direktori — Yorg Friden
Energetika xartiyasi bosh kotibi — Urban Rusnak
Yevropa tiklanish va taraqqiyot banki prezidenti — Suma Chakrabarti

Germaniya iqtisodiyoti Sharqiy qo‘mitasi boshqaruvi raisi — Volfgang Byuxele

“Xayat interneyshnl” kompaniyasining Yevropa, Osiyo va Yaqin Sharq bo‘yicha mintaqaviy prezidenti — Piter Fulton

“LEMKEN” kompaniyasi ijrochi direktori — Antoni van der Ley

“Uayt end Keys” kompaniyasi prezidenti — Jeyson Kerr

“INDORAMA” korporatsiyasi boshqaruvi a’zosi — Prakash Kejrival

«Sumitomo Korporeyshn» prezidenti va katta ijrochi direktori — Kunixaru Nakamura

Jahon sog‘liqni saqlash tashkiloti mintaqaviy direktori — Jujanna Yakob
Yevropa Parlamentining Markaziy Osiyo bo‘yicha delegatsiyasi raisi — Iveta Grigule

Rossiya televideniye va radioeshittirishlar uyushmasi rahbari — Eduard Sagalayev
Sukuba universiteti prezidenti — Kyosuke Nagata

Bremen universiteti professori — Xagen Lixtenberg

Ozarbayjon Respublikasi Bosh vaziri — Artur Rasi-zoda

Afg‘oniston Islom Respublikasi Prezidentining birinchi o‘rinbosari, armiya generali — Abdurashid Do‘stum

Chili Respublikasi Prezidenti — Mishel Bachelet Xeriya

Tailand Kirolligi Bosh vaziri — general Prayut Chan-Ocha

YuNESKO Bosh direktori — Irina Bokova

Iordaniya Hoshimiylar Podshohi — Abdulloh II bin Husayn

Janubiy Afrika Respublikasi Prezidenti — Jeykob Zuma

Shveytsariya Konfederatsiyam Prezidenti — Yoxann N. Shnayder-Ammann

Ikki muqaddas masjid xodimi, Saudiya Arabistoni Podshohi — Salmon bin Abdulaziz Ol Saud

Saudiya Arabistoni Podshohligi Valiahdi, Vazirlar Mahkamasi raisining o‘rinbosari, ichki ishlar vaziri — Muhammad bin Noyif bin Abdulaziz Ol Saud Saudiya Arabistoni Podshohligi Valiahdi o‘rinbosari, Vazirlar Mahkamasi raisining ikkinchi o‘rinbosari, mudofaa vaziri — Muhammad bin Salmon bin Abdulaziz Ol Saud

Bolgariya Respublikasi Prezidenti — Rosen Plevneliyev

Tailand Qirolligi tashqi ishlar vaziri — Don Pramudvinay

Rossiya Federatsiyasi Federal Majlisi Federatsiyasi Kengashi raisi — V.Matviyenko

Tatariston Respublikasi Prezidenti — R. Minnixanov

Kuvayt Amirligi Devonxona ishlari vaziri — Shayx Nosir Saboh al-Ahmad as-Saboh

Frantsiya Respublikasi tashqi ishlar va xalqaro rivojlanish vaziri — Jan-Mark Eyro

Vengriya tashqi ishlar va savdo vaziri — Peter

Misr Arab Respublikasi tashqi ishlar vaziri — Samex Shukri

Qirg‘iziston Respublikasi Jo‘qorg‘i Kengesi To‘rag‘asi — Chinniboy Tursunbekov

Qirg‘iziston Respublikasi tashqi ishlar vaziri — Erlan Abdildayev

Latviya 12-chaqiriq Seymi spikeri o‘rinbosari — Inesse Libinya Egnere

Yaponiya tashqi ishlar vazirining katta o‘rinbosari — Kentaro Sonoura

Yaponiya xalqaro hamkorlik agentligi (JAIKA) prezidenti — Shiichi Kitaoka

“Isudzu Motore Limited” kompaniyasi boshqaruvi raisi — Susumi Xosoi

“Mitsui I Ko., Ltd” kompaniyasining prezidenti, Bosh ijrochi direktori — Tatsuo Yasunaga

Koreya Xalq Demokratii Respublikasi Oliy Xalq Majlisi Prezidiumi raisi — Kim Yen Nam

Armanistonning BMT bo‘limi va Jenevadagi boshqa xalqaro tashkilotlar

huzuridagi doimiy vakili — Sharl Aznavur

Islom taraqqiyot banki Prezidenti — Ahmad Muhammad Ali

Islom taraqqiyot banki direktori, Olmaota shahridagi mintaqaviy vakili — Hishom Tolib Ma’ruf

Germaniyaning Yevroparlamentdagi deputata, Yevroparlamentning Markziy Osiyo mamlakatlari bilan hamkorlik bo‘yicha delegatsiyasi a’zosi — I.Ertug‘ Maltaning Yevroparlamentdagi deputata — M. Mitstsi
Yevropa va Markaziy Osiyo mamlakatlari bilan hamkorlik bo‘yicha Yevropa tashqi harakatlar xizmatining boshqaruvchi direktori o‘rinbosari — L. Devin

Ittifoq davlati davlat kotibi — G. Rapota

“Eyrbas Yerup” kompaniyasining Kanada, Yevropa va MDH mintaqasi bo‘yicha rahbari — Marko Miklis

“Eyrbas Yerup” kompaniyasining MDH bo‘yicha vitse-prezidenti — Silver Delone

Rossiya Bosh ravvini — Berl Lazar

Qurg‘oqchil mintaqalarda “ICARDA” xalqaro qishloq xo‘jaligi tadqiqotlari markazi bosh direktori — Mahmud Solih

Turkiyaning sobiq tashqi ishlar vaziri — Hikmet Chetin

AQTTT va Isroil yahudiylar jamoalari assotsiatsiyasi prezidenti — Nerri Yushvayev — Kavaler

«BUDMEX» kompaniyasi prezidenti — Pavel Seslitskiy

Eron va Yevroosiyoni o‘rganish bo‘yicha “IRAS” markazi direktori o‘rinbosari — Dovud Kiyoniy

Malayziyaning “RHA MEDIA Sdn.Bhd” kompaniyasi direktori — Dato R.Rajendran

“Maitri Enterprise” kompaniyasi prezidenti — Viktora Vii

Malayziyaning Xalqaro islom universiteti professori — Sheyla Aynon Yusuf Aichi prefekturasi Milliy universiteti rektori — Masanori Aikyo

Aichi prefekturasi San’at universiteti rektori — Koji Matsumura “Mitsubishi Korporeyshn” boshqaruvining katta korporativ maslahatchisi, sobiq raisi, Iqtisodiy hamkorlik bo‘yicha Yaponiya — O‘zbekiston qo‘mitasi raisi — Mikio Sasaki

“JGC Corporation” raisi va vakolatli direktori — Masayuki Sato

“Fukuoka — O‘zbekiston” do‘stlik assotsiatsiyasi prezidenti — Masaru Nakamura MDIS prezidenti — Erik Kuan

MDIS bosh kotibi — R. Teyvendran

Bangladesh Xalq Respublikasining O‘zbekiston Respublikasidagi Favqulodda va muxtor elchisi — Mosud Mannap

B.N. Yeltsin nomidagi Qirg‘iziston — Rossiya Slavyan universiteti rektori — V.I. Nifadev

“KLAAS” kompaniyasi — Xelmut Klass, Yan-Xendrik Mor

“Alfa” kompaniyasi ijrochi direktori — Tomas Krauze

Berlin-Brandenburg yeri Novoapostol cherkovi rahbari — Volfgang Nadolniy Osiyo munosabatlari qirollik jamiyati raisi — Ser Devid Jon

Britaniya kengashining bosh ijrochi direktori — Ser Chiaran Devane “White&Case” kompaniyasi — Kerolin Limm

“British Amerikan Tobako” kompaniyasining bosh ijrochi direktori —

Nikandro Durante

Shveytsariya — MDH/Gruziya qo‘shma savdo palatasi prezidenti — Marsel Pavlichek Shveytsariya — MDH/Gruziya qo‘shma savdo palatasi boshqaruvchi menejeri — Dorrit Slis

Turkiya hamkorlik agentligining O‘zbekistondagi vakolatxonasi rahbari — professor Sulaymon Qiziltuproq

“AL-ShA’FAR GRUPP” kompaniyasi (Dubay, BAA) boshqaruvi raisi — Ahmad

Abdulloh al-Sha’far

Vengriya Bosh vaziri — Viktor Orban

“LUKOYL” neft kompaniyasi prezidenti — V.Yu. Alekperov

“Rossiya kon sanoatchilari” notijorat sheriklik assotsiatsiyasi oliy kon kengashi raisi, “SoyuzNefteGaz MKNK” YoAJ direktorlar kengashi raisi — Yu.K. Shafranik

“Rossiya kon sanoatchilari” notijorat sheriklik assotsiatsiyasi bosh direktori, Oliy kon kengashi a’zosi — A.P. Verjanskiy

“G‘arbiy Ural mashinasozlik kontserni” korxonalari guruhi prezidenti, Oliy kon kengashi raisi o‘rinbosari — A.A. Pozdeyev

“Vektor» xalqaro strategii tadqiqotlar instituta bosh direktori — Andrey Xriyenko

Moskva Patriarxi Tashqi cherkov aloqalari bo‘limi raisi, mitropolit — Volokolamskiy Ilarion

Rossiya Federatsiyasi Moskva shahri, Markaziy mintaqa va Chuvashiya muftiysi, Rossiya Federatsiyasi Jamoat palatasi a’zosi — Albir hazrat Kurganov

«Edinaya Rodina» xalqaro munosabatlarni rivojlantirish markazi» mintaqaviy jamoatchilik tashkiloti direktori — A.V. Yandiyev

Benin Respublikasining Rossiya Federatsiyasidagi elchisi — Per Kolli Turkiyaning hamkorlik va koordinatsiya agentligi (TIKA) rahbari — Serdar Gam

“Chalik xolding” kompaniyasi boshqaruvi raisi — Ahmad Chalik

Kanada general-gubernatori — Devid Jonson

TRASEKA hukumatlararo komissiyasining doimiy kotibiyati bosh kotibi — Mircha Chiopraga

Markaziy Osiyo Mintaqaviy ekologik markazi ijrochi direktori — I.X. Abdullayev Afg‘oniston Islom Respublikasi tashqi ishlar vaziri — Salohiddin Rabboniy

Ruminiya Prezidenti — Klaus Verner Yoxannis

Tunis Respublikasi Prezidenti — Muhammad al-Bojiy Kaid as-Sibsiy

Afg‘oniston Islom Respublikasi milliy birlik hukumati Ijroiya kengashi raisi — doktor Abdulla Abdulla

Inxa universiteti prezidenti — Chve Sun Ja

“Hyndai Engineering” kompaniyasi prezidenti va bosh ijrochi direktori — Kim Vi Chul

“Hyndai Engineering & Construction So.,Ltd.” kompaniyasi prezidenti va bosh ijrochi direktori — So Xyun Jun

Butunjahon taekvondo federatsiyasi prezidenti — Chung Von Cho

Islom Biznesi xalqaro assotsiatsiyasi prezidenti — Marat Kabayev

Rim-katolik cherkovi rahbari — Frantsisk (Petro Parolin Muqaddas taxti davlat kotibi)
Yevropa parlamenti assambleyasi kengashi ranen — Pedro Agramunt «INITEK-ENERGIYa» kompaniyasi boshqaruvchilari kengashi ranen — Xaver Gomes Garsiya

“INITEK-ENERGIYa” kompaniyasining Toshkentdagi vakolatxonasi menejeri — Oskar Lombera Vilota

Xitoy Xalq Respublikasi Raisining rafiqasi — Pen Lyuian

Serbiya Respublikasi Prezidenti — Tomislav Nikolich

Ruminiya Bosh vaziri — Dachian Cholosh

Gruziya parlamenti raisi — David Usupashvili

“LIBXER” kontserni boshqaruv kengashi raisi, texnika fanlari doktori — Villi Libxerr

«Xinjiang Yinlong International Agricultural Cooperation Co., Ltd» kompaniyasi boshqaruvi raisi — Lyan Venin V

«Indorama» korporatsiyasi boshqaruvi a’zosi — PrakashKejrival

Xalqaro valyuta jamg‘armasi prezidenti — Kristian Lagard

Rossiya Federatsiyasi «RUSAL» birlashgan kompaniyasi prezidenti — O.V.Deripaska

Xelm shahri prezidenti — Agata Fish, Polsha

Litva Respublikasi Prezidenti — Dalya Gribauskayte

Jibuti Respublikasi Prezidenti — Ismoil Omar Gelle

Serra-Leone Respublikasi Prezidenti — Ernest Bay Koroma

Niderlandiya Qiroli — Villem-Aleksandr

Efiopiya Federativ Demokratik Respublikasi Prezidenti — Mulatu Teshome Toshkent va O‘zbekiston Mitropoliti, O‘rta Osiyo mitropoliya okrugi rahbari — Vikentiy

Xorvatiya Respublikasi Prezidenti — Kolinda Grabar-Kitarovich

“Boing — fuqaro samolyotlari” kompaniyasi prezidenti va bosh ijrochi direktori, “Boing” korporatsiyasi vitse-prezidenti — Reymond L. Konner

Jeneva diplomatik okrugi prezidenti — Robert F. Blyum

Gretsiya Respublikasi Prezidenti — Prokopios Pavlopoulos

Mali Respublikasi Prezidenti — Ibrohim Bubakar Keyta

Burkino-Faso Prezidenti — Roch Mark Kristian Kabore

Armaniston Respublikasi Prezidenti — Serj Sargsyan

Moldova Respublikasi Prezidenti — Nikole Timofti

Moldova Respublikasi Bosh vaziri — Pavel Filip

Ekvador Respublikasi Konstitutsion Prezidenti — Rafael Korrea Delgado “Amerikeyrs” Amerika nohukumat tashkiloti vitse-prezidenti — Reychel Grenjer

Afg‘oniston Islom Respublikasining Islohotlar va boshqaruv masalalari bo‘yicha maxsus vakili — Ahmad Ziyo Ma’sud

Seyshel orollari Respublikasi Prezidenti — Jeyms Alike Mishel

BMT Bosh kotibining Iroq bo‘yicha maxsus vakili — Yan Kubish

Rossiya Federatsiyasining O‘zbekiston Respublikasidagi Favqulodda va muxtor elchisi — V. Tyurdenev

Artemis gospitalining bolalar kardiologiyasi bo‘limi direktori — doktor Viresh Maxajan (Hindiston)

Inha universiteti klinikasi bosh shifokori — Kim Yan Mo

Turkiyaning hamkorlik va koordinatsiya agentligi (TIKA) rahbari — Serdar Cham

Indoneziya Respublikasi Prezidenti — Joko Vidodo

Moskva va Butunrossiya Patriarxi — Kirill

Kipr Respublikasi Prezidenti — Nikoye Anastasiadis

Misr Arab Respublikasi Bosh vaziri — Sharif Ismoil

Avstraliya Bosh vaziri — Malkolm Ternbull

Malta Prezidenti — Mari-Luiz Koleyro Preka

Kamerun Respublikasi Prezidenti — Pol Biyya.