Оглавление/Munadarija
Адыл Якубов (20 октября 1926, кишлак Карнак, Сыр-Дарьинская область, Казакская АССР, СССР — 21 декабря 2009, Ташкент, Узбекистан) — узбекский советский писатель. Адыл Якубов родился в 1926 году в семье служащего. В 1944 году он закончил среднюю школу, в 1945-1950 годах проходил воинскую службу. В 1951-1956 годах учился на филологическом факультете Среднеазиатского государственного университета (ныне – Национальный университет Узбекистана). Адыл Якубов работал консультантом в Союзе писателей Узбекистана, специальным корреспондентом «Литературной газеты» по Узбекистану, главным редактором киностудии «Узбекфильм» и Государственного комитета по кинематографии, заместителем главного редактора в издательстве литературы и искусства имени Гафура Гуляма, главным редактором газеты «Узбекистон адабиёти ва санъати», председателем Союза писателей, председателем комитета по терминологии при Кабинете Министров и первым вице-президентом Ассамблеи культуры народов Центральной Азии.
Адыл Якубов прошел большой и плодотворный творческий путь. Первое крупное произведение писателя – повесть «Ровесники» была издана в 1951 году. В течение полувековой творческой деятельности десятки прозаических произведений Адыла Якубова, в частности, повести «Две любви», «Мукаддас», «Крылья птицы», «Хрустальные люстры», «Ищу тебя», романы «Нелегко стать мужчиной», «Сокровища Улугбека», «Совесть», «Белые-белые лебеди», «Справедливость», заняли достойное место в нашей литературе.
Большинство этих произведений, талантливо отражающих сложную историю нашего трудолюбивого и великодушного народа, его сегодняшнюю жизнь, переведено на многие иностранные языки, издано за рубежом.
Адыл Якубов наряду с художественной прозой успешно работал в жанрах драматургии и публицистики, в которых также проявил свое яркое дарование.
Заслуги известного писателя в деле развития узбекской литературы были достойно оценены государством. Он был удостоен почетного звания «Народный писатель Узбекистана», Государственной премии, награжден орденами «Дустлик» и «Эл-юрт хурмати».
Odil Yoqubov haqida.
Oʻzbekiston xalq yozuvchisi Odil Yoqubov 1926 yili Qozogʻiston Respublikasi Chimkent viloyati Turkiston tumanining Qarnoq qishlogʻida xizmatchi oilasida tugʻildi. 1944 yilda oʻrta maktabni tugatib, 1945–1950 yillarda harbiy xizmatda boʻldi, sovet-yapon urushida ishtirok etdi.
Odil Yoqubovning faoliyati.
1951–1956 yillarda Oʻrta Osiyo Davlat universitetining filologiya fakultetida oʻqidi, 1955–1959 yillarda Oʻzbekiston Yozuvchilar uyushmasida maslahatchi, “Literaturnaya gazeta”ning (1959–1963,1967–1970) respublikamiz boʻyicha maxsus muxbiri, “Oʻzbekfilm” kinostudiyasida va respublika kinematografiya qoʻmitasida bosh muharrir, Gʻafur Gʻulom nomidagi Adabiyot va sanʼat nashriyotida bosh muharrir oʻrinbosari (1970–1982) boʻlib ishladi.
Soʻng “Oʻzbekiston adabiyoti va sanʼati” gazetasining (1982–1989) bosh muharriri, Yozuvchilar uyushmasining raisi (1989–1996), Oʻzbekiston Atamalar qoʻmitasi raisi va Turkiston xalqlari madaniyati arboblari assambleyasining vitse-prezidenti (1998–2004) lavozimlarida xizmat qildi.
Odil Yoqubov asarlari haqida.
Odil Yoqubovning birinchi yirik asari ‒ “Tengdoshlar” qissasi 1951 yilda bosilib chiqdi.
1956 yilda adibning “Ikki muhabbat” nomli ktiobi nashr etildi. Keyin birin-ketin “Muqaddas” (1960), “Bir felyeton qissasi” (1961), “Qanot juft boʻladi” (1969), “Billur qandillar” (1975) kabi qissalari chop qilindi. Odil Yoqubovning “Er boshiga ish tushsa” (1969) romani Ikkinchi jahon urushi yillaridagi voqelikni aks ettiradi. Odil Yoqubovning “Qanot juft boʻladi” qissasida shifokorlar, meʼmorlar, ishchilar hayoti tasviri bilan birga ijtimoiy va axloqiy muammolar ham oʻrtaga tashlangan.
“Izlayman” qissasida 1945 yilgi yapon militarizmiga qarshi kurash voqealari aks ettiriladi. U maʼlum maʼnoda avtobiografik asar hamdir. Chunki muallifning oʻzi oʻsha voqealarning jonli guvohi boʻlgan.
«Ulug’bek xazinasi» romani haqida.
Yozuvchi “Ulugʻbek xazinasi” romanida (1974) ulugʻ ajdodimiz, buyuk astronom olim Ulugʻbek va uning oʻgʻli Abdullatif oʻrtasidagi ziddiyatlarni koʻrsatib, ezgulik va yovuzlik oʻrtasidagi kurashni tasvirlagan. Romanda Ulugʻbekning isteʼdodli shogirdi, mashhur olim Ali Qushchining ham ulugʻvor obrazi yaratilgan.
Adibning boshqa bir yirik asari ‒ “Koʻhna dunyo” romanida Oʻrta Osiyoning ikki buyuk allomasi Beruniy va Ibn Sino hayoti va ularning fojiali taqdirlari qalamga olinadi. Ikki ulugʻ ajdodimizning jahon ilm-fan taraqqiyotiga qoʻshgan buyuk hissalarini koʻrsatishga intiladi. Shuningdek, Odil Yoqubov zamonaviy mavzularda ham “Diyonat” (1973), “Oqqushlar, oppoq qushlar” (1988) kabi yirik asarlar yaratgan. Agar yozuvchi “Diyonat” romanida adolatning nohaqlik, tubanlik ustidan gʻolib kelishini koʻrsatgan boʻlsa, “Oqqushlar, oppoq qushlar” romanida turgʻunlik davri illatlarini roʻy-rost gavdalantirib bergan. Uning “Adolat manzili” nomli romanida milliy mustaqillik yoʻlidagi kurash hamda adolatning gʻolib va qutlugʻ yoʻli ulugʻlandi.
Odil Yoqubov respublikamiz teatrlarida sahnalashtirilgan “Aytsam tilim kuyadi, aytmasam dilim” (1956), “Yurak yonmogʻi kerak” (1957), “Chin muhabbat” (1958), “Olma gullaganda” (1960) va boshqa pyesalarning muallifidir. “Diyonat” romani asosida yaratilgan koʻp seriyali videofilm ham muallifga sharaf keltirdi. U mohir tarjimon, munaqqid, publitsist sifatida ham barakali ijod qildi.
Odil Yoqubovning mukofotlari.
Oʻzbekiston xalq yozuvchisi Odil Yoqubov “Ulugʻbek xazinasi” romani uchun Respublika Davlat mukofotiga sazovor boʻlgan. 1994 yilda “Doʻstlik”, 1998 yilda esa “El-yurt hurmati” ordeni bilan mukofotlangan.
