Оглавление/Munadarija
С ответами на загадки. Эти головоломки можно использовать во время урока или в другое время.
Для узбекского языка (o’zbekchasi): >>
| В детстве все над ним смеялись, Оттолкнуть его старались: Ведь никто не знал, что он Белым лебедем рожден. |
|
Гадкий утенок
|
Покупала самовар,
А спасал ее комар.
муха-Цокотуха
| Была она артисткой Прекрасной, как звезда, От злого Карабаса Сбежала навсегда. |
|
Мальвина
|
| Уплетая калачи, Ехал парень на печи. Прокатился по деревне И женился на царевне. |
|
Емеля
|
| Эта скатерть знаменита Тем, что кормит всех досыта, Что сама собой она Вкусных кушаний полна. |
|
скатерть-самобранка
|
| Сладкий яблок аромат Заманил ту птицу в сад. Перья светятся огнём, И светло вокруг, как днём. |
|
жар-птица
|
| Как у Бабы у Яги Нет совсем одной ноги, Зато есть замечательный Аппарат летательный. Какой? |
|
ступа
|
| В гости к бабушке пошла, Пироги ей понесла. Серый Волк за ней следил, Обманул и проглотил. |
|
красная шапочка
|
Он в Италии родился,
Он своей семьёй гордился.
Он не просто мальчик-лук,
Он надёжный, верный друг.
Topishmoqlar javoblari bilan. Ushbu topishmoqlardan dars jarayonida yoki boshqa vaqtlarda foydalanish mumkin.
Kitob va yozuv topishmoqlari
Daraxt emas, yaproqli,
Ko‘ylak emas, etakli,
Odam emas so‘zlaydi,
Turli kuylar kuylaydi.
(Kitob)
Ustida qopqoq,
Tagida qopqoq,
Ichinda yaproq.
(Kitob)
Tilsiz, aql o‘rgatar.
(Kitob)
Bodomcha bodomcha bilan,
Yetti kalit tom bilan.
Ne ko‘zi bor, ne og‘zi bor,
So‘ylashadi odam bilan.
(Kitob)
Oq yer ochdim,
Qora bug‘doy sochdim.
(Qog‘oz, yozuv)
Qo‘l bilan ekilar,
Og‘iz bilan yig‘ilar.
(Yozish, o‘qish)
Tog‘dan tayladim sinmadi,
Suvga tayladim sindi.
(Qog‘oz)
Sirti tayoq,
Ichi bo‘yoq
(Qalam)
Uzun bo‘yli,
Yo‘rma to‘nli.
(Qamish qalam)
Hasharotlar topishmoqlari
Kichkina mitti,
Shoxini tirab suv ichdi.
(Ari)
Zuv-zuv borar,
Zuv-zuv kelar.
Doston o‘qir,
G‘alvir to‘qir.
(Ari)
Uchib yurgan qarg‘aning
Inin buzib bo‘lami?
(Ari)
Tutdan bizga ko‘ylak to‘qir.
(Ipak kurti)
Ko‘k yeb, oltin o‘raydi.
(Ipak kurti)
Daraxt shoxida sakson tuxum.
(Ipak kurti)
Bir qushim bor, suyagi yo‘q.
(Kapalak)
Qanoti bor,
Qoni yo‘q.
Tuxum qo‘yar,
Soni yo‘q.
(Kapalak)
Ovhu laylak, uvhu laylak,
Suvdan o‘tar, suyaksiz laylak.
(Kapalak)
O‘zi yo‘qdek,
Tovushi o‘qdek
(Qora chigirtka)
O‘tirishi o‘ymoqday,
Baqirishi toyloqday.
(Qora chigirtka)
O‘tirishi tulkiday,
O‘t yeyishi yilqiday.
(Chigirtka)
Arangday-parangday,
Ikki ko‘zi zaparangday.
(Chigirtka)
Ho‘kiz shoxli,
Buqa bo‘yinli,
Qiyg‘ir qanotli,
Eshak sag‘irli,
Tuya oyoqli.
(Qora chigirtka)
O‘zi qora, qanotli,
Shoxlari bor, tirnoqli.
(Qo‘ng‘iz)
Qora o‘zi, qarg‘a emas,
Shoxlari bor, ho‘kiz emas,
Olti oyoq, tuyoqsiz,
Uchadi, chig‘illaydi,
O‘tirib yer kovlaydi.
(Qo‘ng‘iz)
Is biladi, it-emas,
In qazlaydi, tulki emas,
Qanoti bor uchadi,
O‘zi qush emas.
(Qo‘ng‘iz)
Kichkina lo‘li,
Keyiniga yetmaydi to‘ni.
(Qo‘ng‘iz)
Bir otim bor ajabgina,
Dumlari bor gajakkina,
Hali kelsa ko‘rarsiz,
Qo‘rqa-qo‘rqa o‘larsiz.
(Chayon)
O‘zlari ajabgina,
Quyro‘qlari gajakkina,
Hali o‘psa ko‘rasan,
Yig‘lay-yig‘lay o‘lasan.
(Chayon)
Beli-beli belang ot,
Beli nozik kurang ot.
Toqqa minsa toymas ot,
O‘lat teksa o‘lmas ot.
(Chumoli)
Beli qizday, kurang ot,
Tog‘i toshdan toymagan,
Halov tuya o‘lmagan,
Beli ingichka kurang ot.
(Chumoli)
Burang-burang, burang ot,
Beli qayqi, kurang ot,
Tog‘u toshdan qayrilmas,
Oyoqlari tayrilmas.
(Chumoli)
Tabiat hodisalari topishmoqlari
Ko‘k ko‘ylakka qo‘l yetmas.
(Osmon)
Ko‘k kosani to‘ntardim.
(Osmon)
Ko‘k ko‘ylakka g‘o‘za yoydim.
(Osmop, yulduzlar)
Oppoq sandiq ochildi,
Olamga nur sochildi.
(Osmon, quyosh)
Uzoq tog‘da o‘t yonar.
(Quyosh)
Suvda yotar — suv ichmas,
Yurganini odam bilmas.
(Quyosh)
Oltin kelganda, kumush ketar,
Kumush kelganda, oltin ketar.
(Quyosh, Oy)
Bir parcha patir,
Olamga tatir.
(Oy)
Kecha tomda bir patir ko‘rdim,
Erta qarasam — yo‘q.
(Oy)
Tom ustida bir anor,
Hadding bo‘lsa, ushlab ol.
(Oy)
Onasi bitta.
Bolasi mingta.
(Oy va yulduzlar)
Kechasi uchakka jo‘xori sepdim,
Azonda qarasam yitibdi.
(Osmon, yulduzlar)
Mildir-mildir munchoq,
Erta tursam biri yo‘q.
(Osmon, yulduzlar)
Og‘a-ini ming botir,
Ko‘m-ko‘k gilamda yotir.
(Osmon, yulduzlar)
Qora uyda ming chiroq,
Uyni yoritmas.
(Osmon, yulduzlar)
Kichkinadir o‘zi,
Yiltir-yiltir ko‘zi.
(Yulduz)
Bir otasi, bir onasi,
Necha yuz ming bolasi.
(Quyosh, oy, yulduzlar)
Zar gilam, zar-zar gilam,
Ko‘taray desam, og‘ir gilam.
(Yer)
Bir palosim bor,
Hech yig‘olmayman.
(Yer)
Yedirib, yedirib, o‘zi yer.
(Yer)
Qishda yaxlamaydi,
Yozda yaxlaydi.
(Sho‘r yer)
Oyim ko‘rpa berdi, ko‘tarmadim,
Dadam pul berdi, sanamadim.
(Yer va yulduzlar)
Og‘ir gilamni qoqolmadim,
Mayda toshni terolmadim.
(Yer va yulduzlar)
Ketaveradi, ketaveradi,
Orqasiga qaramaydi.
(Suv, ariq)
O‘yib oldim,
Izi yo‘q.
(Suv)
Qilich urdim,
O‘rni yo‘q.
(Suv)
Uzun terak,
Soyasi yo‘q.
(Suv)
Uzun-uzun iz kelar,
Uzun bo‘yli qiz kelar,
Qoshginasi qaltirab,
Ko‘zginasi yaltirab.
(Suv, ariq)
Otasi egri-bugri,
Onasi silliq juvon,
O‘g‘li qo‘shiqchi,
Qizi o‘yinchi.
(Ariq, suv, baqa, baliq)
Qozonda emas, qaynaydi,
Qishin-yozin tinmaydi.
(Buloq)
Jonon kosa, ko‘zi o‘ynar,
Sochlari jilva-jilva.
(Buloq)
Ko‘zga ko‘rinmas,
Qo‘lga tutilmas.
(Havo)
Oyog‘i yo‘q, qochadi,
Qanoti yo‘q, uchadi.
(Bulut)
Qora biyam qalt etdi,
Qovurg‘asi yalt etdi.
(Bulut, yashin)
Ship etdi,
Shivirg‘on ketdi.
(Yashin)
Uzun-uzun iz ketdi,
Uzun bo‘yli qiz ketdi.
Toqqa borib taq etdi,
Sirg‘alari yarq etdi.
(Yashin)
Yorug‘i bor,
O‘zi yo‘q,
Dovrug‘i bor,
Ovozi bor.
(Yashin, momaqaldiroq)
Novcha yigit tom teshar.
(Yomg‘ir)
Saman otim soy yoqalab keladi.
(Sel)
Qora tuyam qochyapti,
Qumalog‘in sochyapti.
(Bulut, do‘l)
Tomdan tuxum irg‘itdim.
(Do‘l)
Gilam ustida oq bodroq.
(Do‘l)
Oppoqqina dasturxon,
Yer yuzini qoplagan.
(Qor)
Oq tovuq,
Katagi sovuq.
(Qor)
Oqqina tovuq xirmon sochar.
(Qor)
Oq sigir turib ketdi,
Qora sigir yotib qoldi.
(Qor, yer)
Qo‘lsiz, oyoqsiz gul soladi.
(Sovuq, deraza qirovi)
Bostirdim ikki tovuq,
Biri issiq, biri sovuk,
(Qish, yoz)
Ariqdan oyna oldim.
(Muz)
Oqsoq jo‘ja yer qazir.
(Tomchi)
Tumshuqsiz chumchuq muz teshar.
(Tomchi)
Jingila sichqon yer qazir.
(Tomchi)
Chiq-chiq etdi,
Uydan chiq, dedi.
(Chakka o‘tishi)
Qo‘lim bilan ushlay olmayman,
Cho‘ntagimga sola olmayman.
(Tuman)
Igna uchi yaltiroq.
(Shudripg)
Hayvonot dunyosi topishmoqlari
Shildir-shildir suv kechar,
Oyog‘i suvga tegmas.
(Tug‘ilmagan qulun)
Suvday chopadi,
Manzilga yetadi.
(Ot)
To‘rt oyoqli,
Temir tuyoqli.
(Ot)
To‘rt oy, yigirma to‘rt yulduz.
(Otning taqasi, mixi)
Suvga tushsa mingta,
Suvdan chiqsa bitta.
(Otning dumi)
Quyon emas,
Uzun quloq,
Ot emas,
To‘rtta tuyoq.
(Eshak)
Katta takam besoqol.
(Eshak)
Tapir-tupir to‘rtovlon,
Hangragani birovlon.
(Eshak)
Oyog‘i popik,
Og‘zi ko‘pik.
(Tuya)
Og‘zi qulqulum,
Uzun oyog‘u kalta dum.
(Tuya)
Bu yoqqa o‘tdi lop-lop,
U yoqqa o‘tdi lop-lop.
«Sho‘ra» dedi, qo‘ymadi,
Yutaverdi soplab.
(Tuya)
O‘zi katta,
Dumi kalta.
(Tuya)
Momom ketib borayotir,
Kulchasi qolib borayotir.
(Tuya oyog‘ining izi)
Boraveradi, boraveradi,
Bo‘yraday yerni olib yotadi.
(Sigir)
Ikki tortar,
Bir yirtar.
(Ho‘kiz, omoch)
Yamog‘i boru
Yirtig‘i yo‘q.
(Sigirning olasi)
Ko‘prik tagida to‘rtta qoziq.
(Sigir yelini)
To‘shak osti to‘rt bo‘g‘irsoq.
(Sigir yelini)
To‘rt mergan
Bir quduqqa o‘q otar.
(Sigir sog‘ish)
Tomga tayoq suyovli.
(Mol dumi)
Bo‘pon-bo‘pon,
Yengi yamoq,
Eski chopon.
Dardi tomoq.
(Tuya)
Kichkintoygina bo‘yi bor,
Aylantirgan to‘ni bor.
(Quy)
Buyuk tog‘ning boshida
Bukri qo‘chqor o‘ynaydi.
(Olqor)
Soqoli bor,
Mo‘ylovi yo‘q.
(Echki)
Soqoli bor,
Aqli yo‘q.
(Echki)
Chorva ichida shayton,
Soqoli uzun sulton.
(Taka)
Hamma yotsa ham
Hasan-Avaz yotmaydi.
(Echki shoxi)
Olis yerdan chang chiqar.
(Ko‘pkari)
Yerda yuradi,
Osmonni ko‘rmaydi.
(Cho‘chqa)
Ketaveradi, ketaveradi,
Savatdek yerni oladi.
(It)
Soyada yotar,
Ming qo‘y boqar.
(It)
El yotsa ham,
Shalpangquloq yotmaydi.
(It)
Kichkinagina qumg‘on,
O‘tirib ko‘zini yumg‘on.
(Mushuk)
Mo‘ylovi bor,
Soqoli yo‘q.
(Mushuk)
Uyday joyni olar,
Sichqondan qo‘rqar.
(Fil)
Tuya desam, kattakon,
Usti keng, bir makon.
(Fil)
Yo‘l-yo‘l to‘ni bor,
Odam qo‘rqar turqi bor.
(Yo‘lbars)
Kelganda to‘rt oyoq,
Ketganda ikki oyoq.
(Ayiq)
Dalama-dala qidiradi,
Qo‘y bilan echki oh uradi.
(Bo‘ri)
Go‘ng tepada o‘t yonar.
(Buri)
Qashqir mingan,
Eshak o‘ngargan,
Echki haydagan,
Tuya yetaklagan.
(Tulki)
Kechasi ovda,
Kunduzi uyda.
(Tulki)
Shoxlari bor, qo‘chqordek,
Bo‘yi misli daraxtdek.
(Kiyik)
O‘zi yo‘rtiq,
Labi tirtiq.
(Quyon)
Oziq-ovqatlar topishmoqlari
Bir qo‘yim bor,
Turib semirar.
(Xamir)
Oq qo‘yim bor,
So‘ysam qoni yo‘q.
(Xamir)
Yumalatsam joni yo‘q,
Yulib olsam qoni yo‘q.
(Xamir)
Mushtlab-mushtlab urarlar,
Muncha gunoh qilibman.
O‘tga solib yoqarlar,
Muncha osi bo‘libman.
Muncha meni xorlarlar,
Bilmam nima qilibman.
Muncha meni sevarlar,
Qanday shirin bo‘libman.
(Xamir, non)
Xom soldim,
Pishiq oldim.
(Yopgan non)
Sovuq kirib,
Issiq chiqar.
(Yepgan non)
Oq otdim,
Qizil oldim.
(Yopgan non)
Yettisi bir yerga yig‘ilsa,
Beshisi bir yerga yig‘iladi.
(Palov)
Qorong‘i uyda shivir-shivir.
(Shovla)
Qozon ichida oppoq qor.
(Shirguruch)
Ko‘prik ustida bir tutam poxol.
(Ugra)
Quduqqa sochimni yoydim.
(Ugra)
Ip eshib quduqqa tashladim.
(Ugra)
Kesdim,
Quduqqa tashladim.
(Ugra)
Bir kiyigim bor,
Bir joyda turib dirkillar.
(Go‘sht)
Yesam tishimga kiradi,
Yemasam tushimga kiradi.
(Go‘sht)
Bukdim,
Quduqqa tashladim.
(Chuchvara)
Bir qozondan qirq tuya suv ichar.
(Chuchvara)
Ming qo‘yim suvga tushdi.
(Chuchvara)
Quda buvam quduqqa tushdi,
Quloqlari shalpillab tushdi.
(Chuchvara)
Matalim matti,
Qulog‘i qatti.
Qozonga solsam,
Tikrayib yotdi.
(Chuchvara)
Osh pishirdim, tuzi yo‘q.
(Sumalak)
Jummoq qo‘ydim, jubin top,
Jumalay boyning otin top.
Tag‘i qo‘ydim, tag‘i top,
Totli biyning otin top.
(Sumalak)
Suv emas, suyuq,
Qor emas, oq.
(Sut)
Oltmish ikki aybni oq yopar.
(Qatiq)
Mehnat, ish qurollari topishmoqlari
To‘rda turgan to‘rt yigit,
To‘rtovi ham mard yigit.
(Cho‘p savag‘ich)
Bizning uyda to‘rt kampir,
To‘rtovi ham mard kampir.
(Savag‘ich)
Qorong‘i uyda ko‘p polvon olishadi.
(Cho‘p savagich)
Biznikida bitta kishi,
Og‘zida qirqta tishi.
(Jun tarog‘i)
Oqqina kuchuk xov-xov etdi,
Qorni to‘yib ag‘nab ketdi.
(Urchuq)
Guv-guv etadi,
Marg‘ilon ketadi.
(Urchuq)
Charchamas kampir ko‘rdim, yolg‘iz oyoq,
Og‘ziga tashlab olgan cho‘pdan tayoq.
Yurgan sari belbog‘ini qavatlaydi,
Beribdi unga go‘zallikni ayamayoq,
(Urchuq)
G‘uv-g‘uv etar,
Qorni to‘ysa yumalab ketar.
(Urchuq)
Sariboy akam saqtali,
Ikki oti no‘xtali.
(Charx)
Bir yog‘iga qor yog‘adi,
Bir yog‘iga do‘l yog‘adi.
(Halloji)
Ikki qo‘chqor urishar,
Qumalogi tushar.
(Halloji)
U yoqqa o‘tadi qizgina,
Bu yoqqa o‘tadi qizgina,
Qulogiga halqa taqib,
Shildirab o‘tadi qizgina.
(Moki)
G‘oz qaqillab o‘tar,
Qanoti sharqillab o‘tar.
(Moki)
Urdim, gup etdi,
Yer tagiga kirib ketdi.
(Ketmon)
Sen urmasang, u urmas.
(Ketmon)
Yugurib, chaqqon o‘tadi,
Tagidagin o‘ldirib ketadi.
(Ketmon)
Uzi jonsiz,
Ishga polvon.
(Ketmon)
Metalim matti,
Qulog‘i qatti.
Qulog‘iga qattiq tepdim,
Yalpayib yotdi.
(Bel)
Tushgan yerini kesar.
(Tesha)
G‘it-g‘it deydi, ishlaydi,
Yerga kukun tashlaydi.
(Arra)
Qora tuya qaltiraydi,
Qobirg‘asi yaltiraydi.
(Arra)
Og‘zi yo‘q,
Tishi ko‘p.
(Arra)
Tushgan yerini uzar.
(Ombur)
Kelib og‘zini ochar,
Tishlab olib qochar.
(Ombur)
Boradir, boradir,
Oyog‘ini ko‘tarib yotadir.
(Zambil)
Oqqina tovuq somon sochar.
(Panshaxa)
Yer tagida oy yurar.
(Omoch)
Yer ostida boy boradi.
Qulog‘ida loy boradi.
(Omoch)
Yer tagida quyruq boradi.
(Omoch)
Ketaveradi, ketaveradi,
Tog‘day joyni buzib keladi.
(Omoch)
O‘zi yerning tagida,
Kuchi yerning ustida.
O‘ttiz ikki og‘ayni,
Bir-birining ustida.
(Chig‘iriq)
Yigirma besh og‘ayni,
Bir-birining izida.
(Chig‘iriq)
Egiladi, bukiladi,
Mevalari to‘kiladi.
(Chig‘iriq)
Yozda yurar,
Qishda yotar.
(Chig‘iriq)
Har xil topishmoqlar
Dunyoda to‘rt narsa yo‘q.
(Ko‘rpaning yengi,
Chumchuqnipg suti,
Hovuzning qopqog‘i,
Toshning tomiri yo‘q)
Tog‘da turar,
Bog‘da bo‘lar,
Suvda suzar,
Kulda kular.
(Kaklik, bulbul, baliq, bodroq)
Tog‘ni talaydi,
Elni elaydi,
Jarni jalaydi,
Suvni suvlaydi.
(Jala, shamol, kaltakesak, ilon)
Ikki boshli, to‘rt oyoqli,
Ikki oyoqli, to‘rt quloqli,
Orqasida bir dumi bor.
(Ot, otga mingan odam)
Chiroq tubi yiltiroq,
Uning ham oti bog‘lon qiz.
Qamish boshi qaltiroq,
Uning ham oti bog‘lon qiz.
Suv ichida birqilloq,
Uning ham oti bog‘lon qiz.
Qora yog‘och putoqsiz.
Uning ham oti bog‘lon qiz.
Bovlon qo‘zi suyaksiz,
Uning ham oti bog‘lon qiz.
(Yashin, nayza, qurbaqa, soch, ona siynasi)
Keragada kerkildak,
Ul nimadi, bog‘lonto‘z?
Bo‘sag‘ada bo‘rqillaq,
U nimadi, bog‘lonto‘z?
Chang‘aroqda charqilloq,
U nimadi, bog‘lonto‘z?
(Elak, it, chumchuq)
Ola laylak, bula laylak,
Qanoti beqora laylak,
Chiqadi gumbaz ustiga,
Uradi beqaqa laylak.
(Domlaning azon aytishi)
Ko‘zga ko‘rinmas,
Qo‘lga tutilmas,
Burunga kirmay qolmas.
(Is, hid)
Eski-eski choponim,
Esimdan chiqmas choponim,
Janda-janda choponim,
Yonimdan ketmas choponim.
(Soya)
Hamrohim bor befoyda,
Qo‘ymas yolg‘iz yer, soyda.
Quvalasam, ketmaydi,
Savalasam, o‘tmaydi.
(Soya)
Poliz ekinlari va sabzavot topishmoqlari
Xo‘ppa semiz,
Bir tuki yo‘q.
(Tarvuz)
Uzoqdan yaldir-yuldur,
Yoniga kelsam qulfi-kalit.
(Tarvuz)
Ko‘kkina qo‘zim, quvanda turib semiradi.
(Tarvuz)
Men ajab hayronman bir narsaga,
Qoziqda boylovli turibdi-yu,
Onasi bolasining qornida.
(Tarvuz)
Jumboq qo‘ydim, jubin top,
Yumaloq biyning otin top.
Tag‘i qo‘ydim, tag‘i top,
Tolli biyning otin top.
(Tarvuz)
Zar-zar to‘ni bor,
Zarbdan panohi bor.
Urdi pichoqni,
Uning ne gunohi bor.
(Qovun)
Bir uyning ichida
to‘rt ko‘rpacha yoyig‘lik turibdi.
Eshigi ham yo‘q, teshigi ham yo‘q,
Mehmon kelsa ochiladi.
(Qovun)
Xilla xiloyim bor,
Janda-kulohim bor.
Boshimga urdilar pichoq,
Mening ne gunohim bor?
(Qovun)
Bozordan bir narsa ol,
Ham o‘zing ye, ham tovug‘ing yesin,
Ham moling yesin.
(Qovun)
Buxorodan kelgan fil,
Orqasidan tasma til.
(Qovun)
Oppoq, semiz, moyi yo‘q,
Terisi qalin, juni yo‘q.
(Oshqovoq)
Qo‘shnimning arqoni devoldan oshib tushdi.
(Oshqovoq)
Pishmaganda mazali,
Pishganda mazasiz.
(Bodring)
Mayda-mayda uzunchoq,
Tashi ko‘k, ichida zirachak,
(Bodring)
Qat-qat to‘nli,
Qarich bo‘yli.
(Karam)
Qat-qat quloq,
Dum-dumaloq.
(Karam)
Yer tagida oltin bosh.
(Sholg‘om)
Yer tagida zar kalapush.
(Sholg‘om)
Kalta bobom ichkarida,
Quloqlari tashqarida.
(Sholg‘om)
Yer tagida chaksa go‘sht.
(Lavlagi)
Yer tagida oltin qoziq.
(Sabzi)
Sari bobom ichkari,
Soqollari tashqari.
(Sabzi)
Qizil qiz yer ostida,
Sochlari yer ustida.
(Sabzi)
Boyning o‘g‘li Boysari,
Soqollari sap-sari.
(Sabzi)
Iyagi yerga qaragan,
Soqoli osmonga qaragan.
(Sabzi)
Past-past bo‘yi bor,
Yetti qavat to‘ni bor.
(Piyoz)
Yer tagida kokilli bachcha.
(Piyoz)
Yer tagida oq sochli boy yotar.
(Piyoz)
Qirq ko‘ylagi bor,
Bir tugmasi yo‘q.
(Piyoz)
Urmasdan yig‘latar.
(Piyoz)
Yer tagida kumush kunda,
Sho‘rva qilsang kelar kunda.
(Piyoz)
Yer tagida yumron qoziq.
(Turp)
Bir barmoqcha bo‘yi bor,
Qizil baxmal to‘ni bor.
(Garmdori)
Qizilgina ko‘zachak,
Ichi to‘la zirachak.
(Garmdori)
Bizlar, bizlar biz edik,
Bizlar bir talay qiz edik,
Bizlarni uzdilar,
Bir ipga tuzdilar.
(Garmdori)
Yer ustida mushtday quyruq.
(Qo‘ziqorin)
Qonga o‘xshash, qoni yo‘q,
Bolasining soni yo‘q.
(Garmdori)
Boshqa xil topishmoqlar
Kechqurun tomga g‘o’za yoysam,
Ertalabgacha bitta ham qolmabdi.
(Yulduzlar)
Aqlli temir olam kezar.
(Yer suniy yo‘ldoshi)
Shoxi bor, ho‘kiz emas,
Egari bor, ot emas,
Xohlagan manzilingga
Yetkazadi, minsang bas.
(Raketa)
Po‘lat qushim uchdi-ketdi.
Bir zum o‘tmay Oyga yetdi.
(Raketa)
Shamolday uchqur,
Yo‘q oyog‘i va qo‘li.
Ko‘zga ko‘rinmas,
Charog‘on yurgan yo‘li.
(Elektr toki)
Suv emas, simda oqar,
O‘t emas, chiroq yoqar.
(Elektr toki)
O‘zi qator joylangan,
Bir-biriga boylangan.
Bir-birini kuzatar,
Behisob nur uzatar.
(Elektr stolbasi, tok)
O‘zi turar o‘rnida,
Qo‘li ketgan har yoqqa.
(Elektr stolbasi, tok simi)
Kechasi oftobdek,
Kunduzi koptokdek.
(Lampochka)
Uyga osdik bitta nok,
Yop-yorug‘ bo‘ldi har yoq.
(Lampochka)
Uyimizga in qo‘ygan,
Tilla qushu tilla qush.
Kech kirganda yashnasang,
Odamlarning ko‘ngli xush.
(Lampochka)
Tagida taglik,
Boshida qalpoq,
Qalpoq tagidan
Mo‘ralab chiqar.
(Stol lampasi)
O‘chog‘i bor, mo‘risi yo‘q,
Cho‘g‘i boru kuyasi yo‘q.
(Elektr plitka)
Ortib, achchiq qizil meva,
Oq dengizda suzar kema.
(Dazmol)
Tashqari yoz, dim-olov,
Uychamizda muz, qirov.
(Xolodilnik)
Bir ajoyib ishxona, ichi doim qishxona.
(Xolodilnik)
Tinmas bitta,
Tinglar mingta.
(Radio)
Katta quti, ko‘zi bor,
Ko‘p tomosha, so‘zi bor.
(Televizor)
Radio desam, radio emas,
Kino desam, kino emas.
Eshitasan so‘zini
Ham ko‘rasan o‘zini.
(Televizor)
Jonsiz, tinglaydi,
Qo‘lsiz, yozadi,
Tilsiz, so‘zlaydi.
(Magnitofon)
Bir tuyam bor, guldiroq,
Hamma yeri yaltiroq.
(Traktor)
Dengizda kema suzar,
Ketma-ket oltin uzar.
(Paxta terish mashinasi)
Uradi o‘rog‘i yo‘q,
Yig‘adi tirnog‘i yo‘q.
Doni bo‘lar qop-qop,
Yanchadi, to‘qmog‘i yo‘q.
(Kombayn)
Gurillashi tegirmonday,
Lekin tegirmon emas.
Uchishlari g‘ajirday,
Lekin g‘ajir emas.
(Samolyot)
Gur-gur etar, uchar ketar,
Yurtdan yurtga odam eltar.
(Samolyot)
Uzoqlarga uchsa ham,
Talpinib qanot qoqmas.
(Samolyot)
Ot mindim ola qashqa,
Chopdim tog‘u toshqa.
(Samolyot)
Yo‘qdur qo‘lu oyog‘i,
Na ko‘zi, na qulog‘i,
Ammo unga bir qadam
Yer shari, Oyu, Zuhro.
(Kosmik kema)
G‘ildiraksiz parovoz,
Parovozki juda soz.
Dengizlarda suzadi,
Baliqlardan o‘zadi.
(Paroxod)
Cho‘zilib yotar narvon,
Undan o‘tar uy-karvon.
(Temir yo‘l, poezd)
Kichik temir ustida,
Shamoldek yelib yurar.
Egalarim kelsin, deb
Har doim kutib turar.
(Tramvay)
Ko‘zi yaltiraydi,
Ichi qaltiraydi.
(Avtomashina)
Yozda toycha,
Qishda xurjun.
(Velosiped)
Baland temir uy yurar,
Burni tog‘larni surar.
(Ekskavator)
Sen ichida tursang tikka,
Olib chiqar yuksaklikka.
(Lift)
Bir uy bor:
Ko‘r bo‘lib kirasan,
Ko‘zli bo‘lib chiqasan.
(Maktab)
Uyimiz nurdan,
O‘rganish bizdan,
O‘rgatish sizdan.
(Maktab, o‘quvchi, o‘qituvchi)
Sandiq to‘la pista-bodom,
Ochib ko‘r, bo‘lsang odam.
Xosiyati ko‘p, olam-olam,
Terib ol uni har dam.
(Kitob)
Qo‘l bilan ekiladi,
Ko‘z bilan teriladi,
Og‘iz bilan o‘riladi.
(Daftar, yozuv)
Rangi har xil,
Nomi bir xil.
(Rangli qalam)
Tili po‘lat shovvoz,
So‘zlay olmas beqog‘oz.
(Ruchka)
Xuddi bir ayri u,
Qaysi harf ekan bu.
(«Sh» harfi)
Olmasang yarim nafas,
Yo‘ldan o‘tgani qo‘ymas.
(Vergul)
Tim qora kichkina xol,
To‘xtatar yo‘lda darhol.
(Nuqta)
Shakli o‘xshar o‘roqqa,
Doim tutar so‘roqqa.
(So‘roq belgisi)
Xuddi o‘xshar mirza terakka,
Yo‘lda doim turar tikka.
(Undov belgisi)
Shahari bor, odami yo‘q,
Daryosi bor, suvi yo‘q.
(Karta)
Tilla yozuvli daftar,
Ichida gavhar gaplar.
(Diplom)
Qo‘li yo‘q, likop ushlar,
Qo‘shig‘i dilni xushlar.
(Patefon)
Patnisi bor, noni yo‘q,
Ashulachi, joni yo‘q.
(Patefon)
Bir vaqtda oladi,
Ko‘lankangiz qoladi.
(Fotoapparat)
Tarvuzim bor urug‘siz,
Pichoq bilan kesilmas.
Kesganingda ham uni
Maza qilib yeb bo‘lmas.
(Koptok)
Ukamga o‘xshar o‘zi,
Aslo yumilmas ko‘zi.
(Qo‘g‘irchoq)
Toyim bor, kishnamaydi,
Yez chog‘i ishlamaydi.
(Chana)
Suv ostida turar poylab,
O‘ljaga nayzasin shaylab.
(Qarmoq)
Suvga solsam botmaydi,
Baliqlar ham yutmaydi.
(Qarmoq po‘kagi)
Tepamda ko‘k dasturxon,
Dasturxonda shirmoy non.
Shirmoy non bir donadir,
Sindirilmas hech qachon.
(Osmon, oy)
Kunduz kuni o‘chirib,
Tunda yoqa olmaysan.
(Quyosh)
Olamni kezib bir-birini izlar,
Ularni yulduzlar kuzatar.
(Quyosh, oy)
Ko‘kda qilich yarqiraydi,
Suvda aksi yaltiraydi.
(Oy)
To‘ntarilgan ko‘k qozonda
Oltin tanga qaynaydi.
(Osmon, yulduz)
Kunduzi ko‘rpa yopar,
Kechasi ochiq yotar.
(Yulduz)
Tunda chiqar onasi,
Necha minglab bolasi.
Bekinishar qo‘rqqandan
Kelib qolsa otasi.
(Oy, yulduz, quyosh)
Oyog‘i yo‘q, qo‘li yo‘q,
Shoshib chopib chiqar u.
Ulkan zamin bag‘ridan,
Salom olib chiqar u.
(Buloq)
Oppoq sochli boshlari,
Daryo bo‘lar yoshlari.
(Qorli tog‘)
Bola kelar, bola kelar,
Ilk mehr ola kelar,
Silab-siylab daraxtlarga,
Guldan marjon taqa kelar.
(Bahor)
Qishda oq gul,
Bahorda suv sochadi.
Yel esganda,
Tumtaraqay qochadi.
(Bulut)
Osmon chirog‘i
Yondi-yu o‘chdi.
(Chaqmoq)
Chirmandasi osmonda,
Raqsi yerda, har yonda.
(Momaqaldiroq, yomg‘ir)
Paqiri yo‘q, suv separ,
Tut qoqqanday duv separ.
(Bulut, yomg‘ir)
Yerga tushsa loy qilar,
Dehqonlarni boy qilar.
(Yomg‘ir)
Katta chelak teshildi,
Undan ko‘p suv to‘kildi.
(Yomg‘ir)
Beqasamdan yo‘li bor,
Osmon-falakda chiqar.
(Kamalak)
Yozib kumush poyondoz,
Sovuqda elar shakar.
Sharbatsiz yasar novvot,
Toping siz bermay shahar.
(Qor)
Yanvar bobo novvot sotdi,
Olgan edim qo‘lim qotdi.
(Muz)
