Munadarija
Avtomatning va GP-25 stvolosti granatamyotining vazifasi, jangovar xususiyatlari, umumiy tuzilishi, ishlash usuli.
Avtomatning va GP-25 stvolosti granatamyotining vazifasi, jangovar xususiyatlari, umumiy tuzilishi, ishlash usuli.Stvol osti granatomyoti GP-25 ochiq maydonda, okop va transheyalardagi hamda balandliklar ostidagi nishonlarni yakson etish uchun mo‘ljallangan. Ushbu granatomyotning qo‘llanishida barcha o‘lchamdagi Kalashnikov avtomatlariga qo‘shimcha ustamalarsiz o‘rnatsa bo‘ladi. Granatomyotga parchalanuvchi granatalar qo‘llaniladi. Bu granatalar tez portlovchi va o‘zini yo‘q qiluvchi moslamalari bilan taminlangan. Granatomyotni avtomatga o‘rnatilmagan xolatda otish uchun foydalanib bo‘lmaydi. Granatomyotni o‘qlash tartibi, uning stvol boshidan o‘qlanadi.
Granatomyotni beto‘xtov ishlov xolati barcha iqlim va ob-havo sharoitlarida ham taminlab beradi. Granatomyot shaxsiy qurol bo‘lib bir askarga tegishli xisoblanadi.
Kalibri 40 mm, mo‘ljalga olish masofasi 400 metr, jangovar otish tezligi 1 daqiqada 4-5 marta, granatomyotning uzunligi 323 mm, og‘irligi 1.5 kg. tashib yuruvchi o‘q-dori miqdori 10 ta.
GP-25 granatomyotining tuzilishi. 1. Stvol, mo‘ljalga olish va avtomatga o‘rnatish moslamalari bilan; 2. Kazyonik – o‘qlash qismi; 3. Otish boshlovchi mexanizm.
GP-25 granatomyotining ishlash prinsipi. O‘ng qo‘lda avtomatni ushlab, chap qo‘lga granatomyotni olib stvot ostidagi granatomyot o‘rnatish moslamasiga yuqoridan pastga tushiriladi.O‘qlash tartibi-VOG-25 rusumli granata granatomyot stvolining bosh qismiga chap qo‘lni bosh barmog‘i bilan qadab qo‘yiladi. Bu granata o‘qlash qismiga qotirilgan xolatda turishi kerak. SHu xolatda granatomyot otishga tayyor xisoblanadi.
Granatomyotni qismlarga ajratish – zarba beruvchi mexanizmning korpusi o‘ng qo‘l bilan ushlab, bosh barmoq bilan qotiruvchi moslama bosiladi. Cxap qo‘l bilan stvol tanasini ushlab, o‘ng qo‘l bilan esa soat strelkasi yo‘nalishida buraladi va yuqoriga tortiladi.
To‘la qismlarga ajratish taqiqlanadi. Granatomyotga faqat VOG-25 rusumli granatalar ishlatiladi.
Avtomatning asosiy qism va mexanizmlarining umumiy tuzilishi, vazifalari.
AK-74 qurolining og‘irligi 3,4 kg bo‘lib, tez otish va ballistik AK – 74 quroli bilan bir xildir. Quroldan otishda oddiy va xavoda iz qoldiruvchi o‘qlardan foydalaniladi. O‘qlarni yoritish izi 800 metrgacha ko‘rinish beradi. O‘qdon qiitichasirnon bo‘lib, korpus plastmassadan yasalgan. Unga 30 ta o‘q shaxmat tarzida joylashadi. O‘qdonga 15 tagacha o‘qni tez joylashtirish uchun maxsus asbob ishlab chiqilgan. Avtomatga soddalashtirilgan nayza-pichoq ham o‘rnatilgan. Stvol – o‘qning mo‘ljallangan tomonga uchishi uchun xizmat qiladi.
Stvol ichkarisida to‘rt qirrali kanali bo‘lib, chapdan yuqoriga va o‘ngga yo‘nalgan, Qirralar o‘qni tez kuclilanib hardkdllanishiga xizmat qiladi. Qirraiar bilan bog‘langan yo‘lak bo‘lib, bu yo‘lakning o‘rtasi stvol kalibri deyiladi.
Stvolning zixrlangan qismi qattiq piston shaklida bo‘lgan o‘qianish qismi deyiladi. O‘qlanish qismidan stvol kanalining qismiga o‘tishi o‘qning yo‘lagi deb ataladi,
Mo‘ljalga olish moslamasining asosi quyidagilarga ega: moslama plankasiga belgilangan balandlikni berish uchun xizmat qiladigan yo‘laklar, nishon plankasini biriktirish uchun lpxatqalar, shtift va gaz tmbkasi uchun darchalar; ichida – yassi prujina uchun uya va zatvor ramasi uchun bo‘shliq; ortki devorida – stvol qutisining qopqog‘i uchun yarim doira kesma.
YAssi prujina moslama asosi ichida joylashgan bo‘lib. moslaraa plankasini o‘rnatilgan
xolatida tutib turadi.
Moslama plankasining o‘yiq joyi bo:lib undagi kesma nisbonga mo‘ljallanish uchun, plankadagi ko‘ndalang kesmalar esa yuruvchi xalqani o‘rnatilgan xolatda prujinali tortqi yordamida tutib lurisll uchun xizmat qiladi.
Pulemyotdagi nidioncha o‘yiq joyga ega bo‘lib, u nishonga to‘g‘ri olish uchun mo‘ljallangan.
Bundan tashqari u buragich bilan birgalikdagi vintga shayba va shtiftga ega.M YUruvchi xalqa moslama plankasiga kiydirilgan bo‘lib, tortqi yordamida tutib turiladi.
Tunda otish uchun (mo‘ljal plankasi qadog‘iga va mushkasiga yoritish jixozlari o‘niatiladi va tungi Mmo‘ljallashlar ham qo‘llanida.
Mushka sirg‘aluvchisi tengma-teng mushka asoslariga qodrilgan va mushka asoslariga xavf bcrilish xolatlari ham aniqlanadi.
Qo‘nqop pisolet dastagi – avtomatdan qulay tarzda otishni ta’minlaydi. Zatvor ramasi, gaz porshem bilan birgalikda zatvor va zarbdor-tepki mexanizmni harakatga keltirish uchun xizmat qiladi.
Jangovar prujinali tepki – zarbdorga zarba berishga m’oljallangan, Tepkida jangovar vzvod, to‘xtovsiz avto boshlovchi vzvod o‘qini aylanuvchi qismi bo‘yini va o‘q (osi)lar uchun teshiklar mavjuddir. Jangovar prujina tepkini aylanuvchi qismi bo‘yicha kirgizilib va o‘z ilmoqlari bilan tepkini hamda oxirida boshlovchi tepkini to‘g‘ri burchakli tumshug‘iga harakatlanishiga olib keladi.
Tepki harakatini so‘ndirgich – oldindagi jangda avtomatik tarzd o‘qlaming g‘ujligini amalga oshirishda tepkini susaytirish uchun xizmst qiladi.
Avtotepki – tepkini jangovar vaziyatda ishlashini va tepkini bosish uchun xizmat qiladi.
YAkka o‘t ochish sheptalasi – o‘t ochishdan keyin, yaklta o‘t ochishni taminlashda tepki qo‘yib yuborilmagan bo‘lsa, tepkini CM oxirgi xolatida ishlashni tammkydi.
Avtotepki prujina – to‘xtovsiz avtomatik tarzda o‘t ochishda avtoboshlovchi vzvod tepkisini avtomatik ravishda oznd bo‘lishi uchun, shuningdek, stvol kanali va zatvor berkitilmaganda o‘t ochishning oldini oladi.
O‘tkaziluvchi – to‘xtovsiz avtomatik tarzda yoki bittadan o‘t ochJshga qo‘riqlagich (predoxranitel)ga o‘tka/.ish uchun xizmat qiladi.
Slvol osti qoplamosi – avtomatning harakatlanishiga shamit yaratib, qo‘lni kuyishdan saqlaydi.
Avtomatni to‘liq va qisman qismlarga ajratish tartibi.
Ushbu o‘quv savolini yoritishda mavjud multimedia qo‘llanmasidan foydalaniladi. O‘qituvchi talabalarga avtomatni yoyish va yig‘ish tartibini tushuntirar ekan, ketma-ketlikni yozib olishlarini va avtomatning qismlarini yod olishlarini tavsiya etadi.
Avtomatni to‘liqsiz qismlarga ajratish va yig‘ishni ko‘rsatib tushuntirib boradi. Svol ustida avtomat qismlarining joylanish ketma-ketligi qismlarni ajratish tartibiga mos kelishi kerak. Mashg‘ulot rahbari Talabalarga avtomatni chap qo‘l bilan ushlash kerakligini, o‘ng qo‘l bilan esa uni qismlarga ajratish lozimligini xam o‘zi ko‘rsatib bajaradi va tushuntiradi. Keyin Talabalarning ichidan xoxish bildirgan 2 nafar o‘quvchiga avtomatni qismlarga ajratish va yig‘ish uchun maxsus stolga taklif qilib ularni xarakatini kuzatib boradi va kerak joylarda tuzatishlar kiritadi. Bu xol vaqti-vaqti bilan boshqa talabalar bilan ham o‘rin almashib qaytariladi. Mashg‘ulot yakunida mashg‘ulot rahbari Talabalardan avtomatning jangovor xususiyatlarini, ajratish va yig‘ish tartibini, asosiy qism va mexanizmlarini aytib berishini so‘raydi.Avtomatning va GP-25 stvolosti granatamyotining vazifasi, jangovar xususiyatlari, umumiy tuzilishi, ishlash usuli.
Muallif: Xasanov M